پارک ملی سالوک

نام انگلیسی:  Salook national park   

نام فارسی :  پارک ملی سالوک 

 

 

موقعیت جغرافیایی

پارک ملی سالوک در استان خراسان بین N3715 تا N3707 عرض شمالی و E5717 تا E5703 طول شرقی واقع شده است. مساحت آن 11670 هکتار می باشد.

 سالوک در شمال غربی اسفراین قرار دارد و در این منطقه دره‌های زیبا و دیدنی زاری، جوزی و چهار برج جنگل‌های پراکنده مشهود است. این منطقه زیستگاه پرندگان و حیوانات بسیاری همچون آهو، قوچ، میش است و جاذبه‌های گیاهی مانند گلابی و آلوچه وحشی، زرشک، قره‌میغ، ریخوک، زالزالک، نسترن وحشی، افرا کرکو، گز انجیر و گردو است. دره توی سالوک با طول حدود ‪ ۱۵‬کیلومتر دارای ‪ ۱۵‬چشمه دایمی به صورت نهر است که منظره‌های بسیار زیبا و دیدنی را بوجود آورده است.

دژ قدیمی معروف به قلعه سالوک یا صعلوک از بناهای است. این قلعه تاریخی در شمال منطقه حفاظت شده سالوک واقع شده و در انتهای دره زاری و بر فراز صخره‌های صعب‌العبور سالوک بنا شده است. وجود غارهای مهم از جمله غار رختیان و غار پلنگ تخته نی در سالوک و غار پیش قلعه در پارک ملی و حفاظت شده ساریگل از مناطقی هستند که گردشگران و طبیعت دوستان را به سوی خود جذب می‌کند.

غار پیش قلعه در منطقه ساریگل واقع بوده و بخاطر اینکه در دیواره صخره قرار دارد ورود به این مکان مستلزم وسایل و تجهیزات است و بر اساس شنیده‌ها این غار از عمق بسیار زیادی برخوردار بوده و در گذشته مردم برای پیدا کردن آثار باستانی به داخل آن می‌رفته‌اند و اعتقاد دارند که در این غار آثار باستانی فراوانی وجود دارد.
 
وجود چشمه‌های فراوان مانند چشمه سیاه خانه، چشمه دره جوز، چشمه اردغان، چشمه سفیدارلی، چشمه بازی گربه، چشمه عرب و چشمه ترنو در اسفراین که غبار خستگی را از تن رهگذران می‌زداید.

 

بخش شرقی منطقه حفاظت شده سالوک که خود از سال 1352تحت حفاظتبوده سال 1381به پارک ملی ارتقا یافته است. این پارک با مساحت 8231هکتار در استان خراسان شمالی قرار دارد .دامنه ارتفاعی 1150 تا 2170  متر ، دما وبارندگی متوسط  سالیانه 12درجه سانتیگراد و 280 میلیمترمنطقه رادارای اقلیم نیمه خشک معتدلکرده است .

 پوشش گیاهی قالب منطقه در بخش های کوهستانی جنگل های پراکندهارس قابل مشاهده است .

از دیگر گونه های گیاهی منطقه میتوان به کلاه میرحسن – گون – زالزالک -زرشک  –  نسترن وحشی  –  گـوجه وحشـی  –  انـجـیر –  کمـا –  کـلـاغـک -زیره و انواع لاله ها اشاره  نمود.

 قوچ و میش اوریـال و پـازن و بـز درکوهستان ها وآهو دردشتها از جانوران شاخص منطقه به شمار می آیند .دیگر گونه های مهم جانوری منطقه عبارتندا ز:

 پلنگ – گراز – گرگ – روباه معمولی – شغال – کفتار- گربه پالاس- سمور سنگی –تشی – کبک – کبک دری – تیهو – کوکو – قرقاول– چکاوک – انواع سسک ها -کوکرها – سهره ها- سارگپه ها – بحری – کفچه مار ومار اتشی.

 

شرایط اقلیمی
میانگین سالانه دما در منطقه حدود 12 درجه سانتیگراد برآورد گردیده است.حداقل مطلق دمای ماهانه در دی ماه 5/16 و حداکثر مطلق آن در تیر ماه حدود 34 درجه سانتیگراد است.نوع بارش در فصل زمستان مخصوصا در مناطق مرتفع به شکل برف می باشد. متوسط بارندگی ماهانه برای منطقه حداکثر حدود 58 میلیمتر ثبت شده است.
منطقه سالوک از نظر تقسیم بندی اقلیمی در ناحیه خشک و نیمه خشک قرار دارد.

 

زمین شناسی
منطقه سالوک بخشی از زون بینالود در البرز شرقی است. از نظر ژئومورفولوژی منطقه سالوک به دو واحد کوهستان و دشت تقسیم می شود. مرتفع ترین نقطه کوه سالوک می باشد که 2900 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. حداقل ارتفاع منطقه با ارتفاع 1080 متر در دشت جنوبی آن که زیستگاه آهو می باشد قرار گرفته است.

 

جاذبه های اکوتوریسمی
وجود توده های ارس،دره های زیبا،تنوع گونه های گیاهی و جانوری،اثر تاریخی بیش قلعه و راه های دسترسی مناسب،زمینه فعالیت های گردشگری را در منطقه فراهم نموده اند. از بهترین آثار تاریخی آن می توان از قلعه معروف به سالوک یا صلعوک در شمال غربی منطقه نام برد که در انتهای دره زاری و بر فراز صخره های صعب العبور سالوک بنا گشته است.


پوشش گیاهی: ارس,‌زرشک ,‌ افدرا,‌گوجه وحشی,‌درمنه ,‌گون و کلاه میرحسن.

پستانداران: آهو, گرگ,‌ قوچ ومیش, کل وبز, پلنگ,‌کفتار, روباه ,‌خوک وحشی, شغال ,تشی, خرگوش, سمور, سنجاب زمینی وگورکن .

پرندگان : کوکر,چکاوک, کبک,‌تیهو,‌باقرقره ,‌سسک و ‌جغد .

 

عوامل تخریب و تهدید سالوک
1. کشاورزی: در این منطقه به دو صورت دیم و آبی وجود دارد. کشاورزی دیم چون در این منطقه به صورت شیب دار اجرا می شود، عامل فرسایش آبی را در پی دارد.کشاورزی آبی اگر چه به میزان کشاورزی دیم باعث تخریب نمی شوند ولی به خاطر حضور کشاورزان در منطقه شرایط ناامنی و استرس را برای وحوش فراهم می کند.
2. چرای مفرط: یکی از مخرب ترین موارد تخریب مراتع می باشد. متاسفانه دام بسیار بیشتر از ظرفیت قابل تحمل مرتع وارد چراگاه می شود که باعث کوبیده شدن خاک،توقف رشد و نهایتا عاری شدن خاک از پوشش می شود و به دنبال آن حضور انسان و سگ امنیت را از وحوش می گیرد که ممکن است منجر به کاهش تولید مثل شود.
3. راه های ارتباطی: باعث تسهیل ورود شکارچیان غیر قانونی به منطقه می شود و علاوه بر آن باعث ورود ماشین آلات کشاورزی از جمله تراکتور به منطقه می شود.
البته الگوی ساختمان سازی در روستاهای اطراف منطقه، مصارف سوخت باعث نابودی جنگل های منطقه شده است.

 

1 نظر
  1. مسعود می‌گوید

    باعرض سلام و خسته نباشید و تشکر از توضیحات روشن و دقیق شما موفق باشید مسعودبیگی کارشناس ارشد منابع طبیعی

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.