کوه توچال، ۳۹۶۰ متر

نام فارسی :  کوه توچال

موقعیت جغرافیایی : قله توچال و کوهستان پیرامون آن به صورت یک خط الرأس شرقی – غربی در جناح جنوبی رشته کوه های البرز مرکزی و در شمال شهر تهران قرار دارد. این کوهستان از شمال به دره رودخانه های جاجرود و شهرستانک و از غرب توسط خط الرأس کم ارتفاع تری به قلل شمالی کوه های کرج متصل می باشد.

بررسی توپوگرافی قله : توچال بلندترین ارتفاع شمال تهران از طریق شانه غربی خود موسوم به هومند به ارتفاع 3900 متر به گردنه 3700 متری شهرستانک و سپس به قله شاه نشین بزرگ به ارتفاع 3850 متر متصل می شود و از سمت شرق توسط خط الرأس قوسی شکلی پس از تشکیل قلل پیازچال و لزون از طریق گردنه کوتاه لوپهنه به قلل دارآباد ارتباط می باید. قله از طریق جناح شمالی هومند به قله قزقونچال و یالهای فرعی منطقه آهاربشم و شهرستانک منتهی می گردد این خط الرأس شمال توچال را از طریق قله قلعه دختر و سی چال به گردنه دیزین و سپس به سایر بلندی های البرز مرکزی متصل می سازد.

ویژگی خاص : از جمله جاذبه های فرعی کوهستان توچال باید از امام زاده ابراهیم، دیواره 150 متری مشهور بندیخچال منطقه سنگنوردی بندیخچال، آبشار دوقلوو پناهگاه های بزرگ شیرپلا، کلک چال و پلنگ چال نام برد.

مسیر صعود به قله : در اواسط بهار قصد آن داریم تا به همراهی دوستان صعودی داشته باشیم بر بلندترین ارتفاع کوه های شمال تهران و بهترین و در دسترس ترین مسیر راه، دربند و سربند می باشد. صبح زود در حالی که هنوز هوا روشن نشده است میدان سربند را از طریق مسیری کاملاً مشخص در سمت شمال غربی میدان به سمت شمال ادامه می دهیم. ابتدای این مسیر با شیب تندی آغاز می شود و به تدریج هنگامی که از کنار تاسیسات تله سی یژ عبور می کنیم و آبادی کوچک پس قلعه را در زیر پایمان مشاهده می کنیم (1). از شیب آن کاسته می شود. در مسیر ملایم با اُفت و خیزهای پی در پی از کنار قهوه خانه ها و رودخانه خروشان ادامه مسیر می دهیم. های مناسب و نسیم خوش رودخانه و سوکت طبیعت در این روز غیر تعطیل، حال و هوای دیگر به انسان می بخشد. کوچه باغ ها را پشت سرگذارده، از طریق یال نسبتاً پرشیبی، پس از دوراهی اوسون به سوی دو شاخه سفید رنگ آبشار دوقلو که از لابه لای صخره های شیرپلا سرازیر هستند صعود می کنیم (2). مسیر مشخصی ما را به قهوه خانه آبشار دوقلو می رساند. از اینجا دیواره و منطقه سنگنوردی بند یخچال و نمای عمومی تهران بزرگ را پیش رو داریم. مسیر از این نقطه به بعد توأم با سنگنوردی طبیعی و ساده ای در حمایت کابل ها و پل های فلزی در میان صخره ها با شیب تندی ما را به پناهگاه بزرگ شیرپلا می رساند (3). صدای پای آب در جابجای این مسیر به گوش می رسد. بخصوص زمانی که در زیر پناهگاه بزرگ شیرپلا می رساند (3). صدای پای آب در جابجای این مسیر به گوش می رسد. بخصوص زمانی که در زیر پناهگاه قرار داریم. منظره به پایین ریختن آبشاری بزرگ مدتی ما را به خود مشغول می سازد. پس از استراحتی کوتاه در پناهگاه مسیر را به سم یال گوله بند یعنی تنها یال مشخص و مرتفع جنوبی توچال ادامه داده و پس از رسیدن به گردنه جنوب (4) آن به فاصله کوتاهی از پناهگاه مسیر را به روی یال به سمت شامل ارتفاع می گیریم (5). بر سردی هوا اضافه شده است. لکه های بزرگ برف باقی مانده از زمستان به صورت خط های موازی از دامنه های توچال به پایین کشیده شده اند و ما بر روی یال، هر از چند گاهی یکی از آنها را زیر پا می گذاریم. اطراف مان در سمت شرق قلل مخروطی کلک چال و در سمت غرب کوه های دو شاخ و کماچال و منطقه تله کابین توچال و اسپیدکمر و دره فراخلا دیده می شود. مسیری را که می پیماییم. یکی از قدیمی ترین مسیرهای دسترسی به توچال به عنوان مرکز آغاز و پیدایش ورزش کوهنوردی در ایرا است. بر بالای قسمت اولیه یال گوله بند، از شیب مسیر در ارتفاع 3200 متری کاسته شده ولی از دیدار قله همچنان محروم هستیم. سینه کش تندی را درپیش رو داریم. که در اطراف آن لکه های برف و گیاهان کوچکی در حال جوانه زدن هستند و رگه های صخره ای آن را احاطه کرده است. بر بالای این بلندی جانپناه سیاه سنگ که یکی از جانپناه های مهم در مسیر توچال است در ارتفاع 3500 متری قرار دارد (6) این نقطه مکان بسیار مناسبی برای پناه گرفتن کوهنوردانی است که در زمستان های سخت به هنگام صعود یا فرود در هوای نامساعد و طوفانی گرفتار می شوند. جانپناه به صورت مناسبی ساخته شده است. از کنار آن عبور کرده و مسیر را در امتداد یال به سوی شمال همچنان ادامه می دهیم. باد سردی از سمت غرب می وزد. هوا صاف و آسمان آبی یک دست است. دیدار برف های زمستانی به شور و اشتیاق ما برای صعود به قله می افزاید. مسیر، ارتفاع قابل ملاحظه ای می گیرد. از رگه های برقی و سنگلاخی عبور می کنیم. قدری به سمت راست به سوی خط الرأس شرقی متمایل شده و هم اکنون در محل تلاقی یال جنوبی و شرقی، دماوند، سراسر کوه های البرز را در مقابل دیدگانمان داریم (7). چقدر کوه ها زیبا هستند، روستاهای زیادی در لابه لای کوه ها،درسکوتی ژرف آرامیده اند. باد سردی می وزد. از اینجا می توانیم قله سرافراز توچال را در بالای یک نوار نقاب دار برفی بزرگ ببینیم، در امتداد آن به سوی قله حرکت می کنیم. گام های آخر ار برداشته و به قله در کنار جانپناه های آن می رسیم. اینجا مناظر اطراف را دو چندان باشکوه می بینیم. از علم کوه تا دماوند، کوه های زیادی سر در آغوش یکدیگر نهاده اند، زرین کوه، آلانه سر، شاه البرز، کهار، نازسرخاب، آزاد کوه، کلون بستک، سرکچال، دوخواهرون، دماوند، دوبرار و پاشوره در شمال و غرب و شرق به وضوح دیده می شوند. در زیر پایمان، در جنوب ابری از غبار بر روی تهران بزرگ گستره شده است هوای سردی بر قله حاکم است و هر از چندگاه سوز شدیدی می وزد. استراحت کوتاهی کرده و مسیر را به سمت غرب به سوی ایستگاه تله کابین تغییر می دهیم. از طریق جاده خاکی آن و تراورس مسیرهای جاده به سوی ایستگاه 5 و سپس منطقه دره اُرس و منطقه اوسون و در نهایت بعد از ظهری فراموش نشدنی دوباره به پس قلعه باز می گردیم.

بهترین زمان صعود : از جمله مناسب ترین زمان های صعود به قله می توان از اردیبهشت و خرداد ماه و مهر و آبانماه هر سال نام برد.

وضعیت قله در زمستان :صعود زمستانی توچال علیرغم نزدیکی به شهر تهران بواسطه وقوع طوفان های غیر منتظره خطرناک، نیازمند داشتن وسایل کامل و تجربه صعود زمستانی است. به جز مسیر یال های آن سایر نقاط با خطر ریزش بهمن توأم می باشد و یال جنوبی در زمستان برای صعود قله می باشد.