آبشار تنگه واشی، فیرزکوه

نام آبشار:  آبشار تنگه واشی، فیرزکوه

آبشار تنگه واشی فیرزکوه در موقعیت جغرافیایی E524348 N355348 در استان تهران واقع است. تنگه واشی مکانی با جاذبههای گردشگری است که در حدود ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان فیروزکوه قرار گرفته و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستانها، میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران است. شاید یکی از جذاب ترین بخش های سفر به تنگه واشی حرکت در رودخانه ای است که در بین یک دره سنگی قرار دارد. با توجه به نزدیکی تنگه واشی به شهر تهران، امکان مسافرت یک روزه به این منطقه وجود دارد و بویژه در تابستان هزاران نفر از ساکنین استان تهران و دیگر استان های اطراف به این منطقه مسافرت می کنند.

در سال های اخیر، بسیاری از موسسه های توریستی، اقدام به برگزاری تورهای گوناگونی در این منطقه نموده اند که همین امر باعث افزایش شهرت و معروفیت این منطقه شده  است. تنگه واشی به طول حدود ۳۰۰ متر و با دیواره های صخره ای بلند به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر محل عبور رودخانه ای است که از کوه های ساواشی سرچشمه می گیرد و از میان دشت می گذرد. در فصل تابستان که آب به کمترین میزان خود می رسد، عمق آن به حدی است که در برخی نقاط تا زیر زانوی شما را خیس نماید. یکی از مهمترین جذابیت های این تنگه، همین عبور کل مسیر از میان آب است.

برای رفتن به تنگه ساواشی در کیلومتری ۲ جاده فیروزکوه ـ تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی حدود ۹ کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می گردد. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف بنا شده است. بعد از عبور از روستا و طی حدود ۴ کیلومتر در جاده ای که میان دشت و در کنار جوی های پر از آب زلال، احداث شده، محل پیاده روی تنگه ساوشی شروع می شود. تنگه واشی به طول حدود ۳۰۰ متر و با دیواره های صخره ای بلند به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر محل عبور رودخانه ای است که از کوه های ساواشی سرچشمه می گیرد و از میان دشت می گذرد. در فصل تابستان که آب به کمترین میزان خود می رسد، عمق آن به حدی است که در برخی نقاط تا زیر زانوی شما را خیس نماید. یکی از مهمترین جذابیت*های این تنگه، همین عبور کل مسیر از میان آب است.

برای رفتن به تنگه ساواشی در کیلومتری ۲ جاده فیروزکوه ـ تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی حدود ۹ کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می گردد. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف بنا شده  است. بعد از عبور از روستا و طی حدود ۴ کیلومتر در جاده ای که میان دشت و در کنار جوی های پر از آب زلال، احداث شده، محل پیاده روی تنگه ساوشی شروع می شود. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم قرار گرفته که حدود ۲ کیلومتر با تنگه اولی فاصله دارد. این تنگه هم مانند تنگه اول چشم نواز است و از دیواره های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است. در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا مسافران را به خود می خواند تا در زیر آبشار و در هوای گرم تابستانه تنی به آب بزنند. در تنگه واشی گیاه کمیاب «باریچه» که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد، می روید. چیدن باریچه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.

تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار تاریخی نیز هست. یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده  و دو کتیبه دیگر در چشمه علی شهر ری و تونل وانا در جاده هراز واقع شده*اند. هر سه این کتیبه ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته*های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمار باشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد. کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبه ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدودا ۱۸۵ ساله است به گونه ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده است اما صنعت گردشگری به آن آسیب وارد نموده است.
 

با توجه به فاصله اندک بین صخره های عظیم و یکپارچه هر دو تنگه و همگنی آنها به نظر می رسد شکل گیری تنگه و مسیر رودخانه جاری در آن ناشی از ایجاد گسل باشد. ساواشی در زبان آذری به معنی محل برخورد، رودررو شدن، نزاع و درگیری معنی می دهد. وجه تسمیه ساواشی را می توان در باریک بودن مسیر عبور از تنگه دانست که مکانی است که در آن جا مردم هنگام عبور با یکدیگر رودررو شده و ممکن است به یکدیگر برخورد کنند. در میان تنکه واشی کتیبه قاجاری که نقش برجسته ای است از فتحعلی شاه قاجار، از 185 سال پیش در این مکان نقر گردیده است. این کتیبه هفت متر طول و شش متر ارتفاع دارد. از دیگر دیدنی های این منطقه، دشت پشت آبشار(دره سکوت)، قلعه اسماعیلیه(بالای تنگه اول) و غار طبیعی تنگه دوم را می توان نام برد. تنگه دوم نیز همانند تنگه اول زیباست و مانند دالانی با دیواره های بلند و سر به فلک کشیده است. تماشای رنک آبی آسمان از شکاف بالای سر و در ترکیب با رنگ قهوه ای صخره ها حس عجیبی آمیخته از سبکبالی و وجد را به آدمی القا می کند. این احساس وجد و نشاط زمانی که پای در آب سرد و جاری تنگه داشته باشید و ترنم ریزش آب، از شکاف صخره ها را به گوش بشنوید، دو چندان می شود. تنگه دوم کوتاه تر تنگه اول است و و در انتها با دیواره ای مرتفع بسته می شود. آبشار واشی از میان همین دیواره که حدود پانزده متر

ارتفاع دارد به پایین می ریزد. در قسمت پایین آبشار، حوضچه ای به مساحت تقریبی پنجاه متر مربع و با عمق متوسط یک متر ایجاد شده است. درجه هوای این منطقه به طور متوسط بیست درجه کمتر از دمای هوای تهران است. بهار، تابستان و اوایل پاییز از زیبارین فصل های سفر به این منطقه است. شاید تکرار این نکته بی فایده نباشد که طبیعت امانتی است که می بایست در حفظ زیبایی و تنوع آن کوشا باشیم. شهرستان فیروزکوه با توجه به موقعیت خاص خود سرشار از زیبایی های طبیعی و مناظر بکر و ناشناخته است که احتیاج به تحقیق و تفحص بسیار دارند. از جمله این مناطق می توان به طبیعت و آبشارهای روستای طارس در 10 کیلومتری شمال فیروزکوه اشاره کرد که علاوه بر آب های معدنی دارای دره هایی دیدنی و ناشناخته است.