پل بانو صحرا، ساوجبلاغ

پل بانو صحرای شهرستان ساوجبلاغ که از دوران صفویه تاکنون پایدار مانده است،به شماره ثبت 11104 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. پل بانو صحرا در روستای بانو صحرا از توابع دهستان چندار بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ واقع در غرب استان تهران روی رودخانه کردان _ که از کوه های برغان و ورده سرچشمه می گیرد و فقط در فصول زمستان و اوایل بهار آب دارد، واقع شده است. این پل دارای دو چشمه طاق و دو کنو (چشمه طاق های کوچک) بوده که یکی از آنها یعنی دهانه ضلع غربی بزرگ تر از چشمه ضلع شرقی بوده است. خیز این پل به دلیل طغیان نکردن و سیل آسا نبودن رودخانه کم است. این پل تا سال 1353 ساختاری سالم و پابرجا داشته اما در حال حاضر رو به ویرانی گذاشته است. دهانه شرقی آن به طور کامل تخریب شده و آثار بسیار اندکی از پایه جبهه شرقی و پاکار چشمه طاق شرقی باقی مانده است. ضلع غربی کاملا تخریب شده، دهانه غربی نیز در وضعیت نامناسبی قرار دارد و ترک هایی در طاق مشهود است.
 

پل تاریخی بانو صحرا، یکی از سه پل باقی مانده از دوران صفویه در شهرستان ساوجبلاغ است که طاق آن در اثر عوامل جوی چون سیل و بالا آمدن آب رود روستای بانو صحرا، به کلی فرو ریخته و جز پایه های آن چیزی از این پل باقی نمانده است. پل بانوصحرا که در یکی از روستاهای دهستان چندار ساوجبلاغ قرار گرفته، از سنگ و ملاط ساروج ساخته و با تیرهای چوبی بسیار قطور کلاف بندی و مستحکم شده وروی آن با آجرهای قرمز رنگ به ابعاد 5.20.20 سانتی متر تزیین شده است.

این پل در دوران صفویه در این منطقه ساخته شده و ظاهرا تا دوران قاجار نیز مورد استفاده قرار می گرفته است . اما با تغییر مسیر جاده کارایی خود را به طور کامل از دست داده و به علت نبود حفاظت های لازم، پایه های آن سست شده و بخش های بسیاری از آن فرو ریخته است.

در حال حاضر در مجاورت پل بانوصحرا با شاخصه های معماری صفوی، پل فلزی با پایه های سیمانی احداث شده که عبور و مرور وسایط نقلیه از روی آن صورت می گیرد.
پل بانوصحرا علاوه بر تحمل آسیب های جوی، به رغم مشخص بودن نوع کاربری آن در گذشته بارها مورد هجوم حفاران غیر مجاز قرار گرفته و این سوداگران در جستجوی گنج، در پایه های این پل حفره هایی ایجاد کرده اند که به شدت باعث تخریب این بنا شده است.

کتیبه سنگی کوچکی در پیشانی این پل نصب شده که اطلاعاتی از جمله تاریخ ساخت یا آخرین مرمت پل روی آن حک شده امابه دلیل فاصله زیاد و نبود امکان دسترسی به این کتیبه در امکان خواندن آن وجود ندارد.

ساختار این پل از نوع پل های دوران صفویه است و ظاهرا تا دوران قاجاریه نیز مرمت شده و مورد استفاده قرار گرفته. علاوه بر این که این پل نمونه ای از پل هایی است که با درایت معمارانه ساخته شده، ساخت آن حاکی از اهمیت منطقه در دوران تاریخی صفویه و قاجاریه بوده و زمینه ارتباط میان روستاها و مناطقی با ریشه های تاریخی را مهیا می ساخته است.
 

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.