منطقه حفاظت شده میان جنگل فسا ، فارس

نام انگلیسی :  Mian Jangal protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده میان جنگل

اولین بار درتاریخ 28/3/67 بنا بر موافقت سازمان حفاظت محیط زیست جزو مناطق شکار ممنوع قرارگرفت وبه لحاظ اهمیت زیستگاهی منطقه خصوصا" تنوع گونه های گیاهی موجود درآن مورخ 27/11/75 بعنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردید.
 

موقعیت عمومی منطقه
منطقه میان جنگل فسا در 90کیلو متری جاده شیراز-فسا و در شمال غربی شهرستان فسا  واقع گردیده است.  این منطقه از شرق و شمال به جاده ارتباطی “فسا ـ شیراز“ از غرب به راه ارتباطی خانه کهدان (خاوران) به نظر‌آباد و حسین‌آباد و سرانجام به مومن آباد و از جنوب به شهرستان فسا و خاوران (خانه کهدان) محدود می شود . این پهنه در موقعیت جغرافیایی  E5315 و E5338 طول شرقی و N2815 و N2913 عرض شمالی واقع گردیده است. تمامی این عرصه در محدوده سیاسی در استان فارس قرار دارد.
وسعت منطقه :
56528 هکتار
 

ویژگی وسیمای عمومی منطقه
اقلیم منطقه حفاظت شده میان جنگل فسا از نوع نیمه خشک سرد می باشد و عمده سیستمهایی که  منطقه مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار می دهند نظیر اکثر مناطق کشور منشاء غربی داشته است. 93 درصد بارندگیها در شش ماه دوم سال مشاهده می شود و بیشترین بارندگیها در ماههای دی و اسفند اتفاق می افتد  متوسط بارندگی کل منطقه حدود 352 میلیمتر برآورد گردیده است.منطقه حفاظت شده میان جنگل فسا، عرصه ای کوهستانی است و چهره سرزمین در بخشهای وسیعی از این پهنه به طور کامل ، کوهستانی می باشد. 
 

جاذبه های اکوتوریستی
این منطقه همچنین به لحاظ دارابودن چشمه های گوارا وچشم اندازهای زیبا از نظر جذب توریسم دارای اهمیت است . از ابشخورهای مهم منطقه می توان چشمه کل – چشمه قشقه – چشمه بجشک – چشمه تزنک- چشمه چالبا – چشمه گچ بزرگ را نام برد .  از زیبای های منطقه می توان به  دره نقشه دره لای تاریک نام برد که از اطراف بوسیله کوههای جنگل , نظر آباد و کوه بره به طور طبیعی محصور می باشد که محل مناسبی برای تکثیر بعضی از گونه های نادر وحشی می باشد
دره قشقه(لای تاریک):پوشش گیاهی مناسب و محل تکثیر گونه های نادر
چشمه اهروم : در 30 کیلومتری شهرستان فسا و در ارتفاعات کوه اهروم چشمه ای به نام چمشه اهروم واقع گردیده است . پوشش گیاهی منطقه مذکور بسیار غنی و شامل انواع درختان کیکم , پسته وحشی با بوته هایی مانند کلاه میر حسن , گون و … می باشد با شصت دقیقه پیاده روی به این منطقه زیبا دسترسی می یابیم .

  چشمه تزنگ : این چشمه در 10 کیلومتری شهرستان سروستان و در 1500 متری جاده آسفالته شیراز – فسا قرار گرفته است . دسترسی به این چشمه به راحتی و توسط وسیله نقلیه به نزدیکی چشمه  .
– آب چشمه : وفور و اطراف آن نی زار واقع گردیده است .
چشمه بادگیر : در 20 کیلومتری شهرستان فسا و در ارتفاعات کوه بادگیر و باغ صمد واقع گردیده , پرندگان و پوشش گیاهی منطقه بسیار متنوع می باشد دسترسی به این چشمه نیز به راحتی صورت می گیرد .

امامزاده اسماعیل یکی از زیارتگاههای معروف استان فارس می باشد و در 35 کیلومتری شهرستان فسا واقع شده که مرقد مطهر آن چون نگینی درخشان , منطقه حفاظت شده میانجنگل را نورافشانی می کند امازاده اسماعیل را شخص پاک و اندیشمند دانسته اند و صاحب ترجمه های بسیار و در کتاب عین المعجزات از وی نامبرده شده است . نسبت وی به ابوالقاسم علی بن موسی امام جواد ( ع ) می رسد . منطقه مذکور دارای امکانات رفاهی – تفرجگاهی با تجهیزات مناسب می باشد . این تجهیزات شامل زائرسرا , مهمانسرا , پارک جنگلی , استراحتگاه , نمازخانه , پایگاه امداد جاده ای می باشد .                                                 
   
وضعیت عمومی ،اقتصادی ،اجتماعی
توپوگرافی منطقه :
  حفاظت شده میان جنگل فسا، عرصه ای کوهستانی است و چهره سرزمین در بخشهای وسیعی از این پهنه به طور کامل ، کوهستانی می باشد.منطقه مذکور به دوقسمت شرقی وغربی تقسیم می گردد . دربخش غربی اغلب کوهها وکوهپایه ها ودرقسمت شرقی تپه ها ، تپه ماهورها و دشت های نسبتا" کوچک قرارگرفته است . دو رشته کوه اصلی منطقه عبارتند از کوه میانجنگل با ارتفاع2790 مترو و کوه نظر آباد با ارتفاع 2850متر.  این دورشته که به طور موازی با یکدیگر قرارگرفته اند از شمال به جنوب امتداد یافته وبه تدریج به سمت جنوب فاصله این دو رشته کوه ازیکدیگر بیشتر می شود درانتهای جنوبی کوه نظر آباد رشته کوه دیگری بنام کوه بره با ارتفاع 2577مترازغرب به شرق امتداد یافته وانتهای کوه نظر آباد ومیانجنگل را به یکدیگر وصل می کند حدفاصل این سه. رشته کوه به دره قشقه ( لای تاریک ) مشهور است .

پوشش گیاهی منطقه
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده میانجنگل فسا بسیار غنی بوده  و بالغ بر 325 گونه گیاهی در این منطقه می روید که  متعلق به 64 تیره گیاهی هستند . آنچه در این فهرست بیشتر جلب توجه می کند گیاهان دائمی واغلب بوته ای و درخت و درختچه ای مـی باشند. در میان گیاهان شناسائی شده 41 گونه از آنها در ردیف گیاهان انحصاری هستند که یک گونه از آنها در معرض خطر و بقیه در ردیف عناصر کم خطر یا به اصطلاح بومی با پراکندگی وسیع می باشند. در ضمن یکی از گونه های جمع آوری شده از منطقه برای اولین بار از ایران گزارش می شود. وجود 41 گونه انحصاری در این منطقه حکایت از یک بانک ژن گیاهی قوی را دارد که وظایف مسئولان سازمان محیط زیست را هر چه سنگین تر می نماید ، زیرا حفظ این عناصر بومی که از سرمایه های ملی این مملکت محسوب می شوند به عهده آنها گذاشته شده است.

نام فارسی نام علمی
ارس Uniperus  excelsa
بنه Pistacia  mutica
کلخنگ Pistacia  kinjuk
بادام وحشی Amygdalus  scoparia
تنگرس Amygdalus  lycedis
ارژن Amygdalus  eriocada
افدرا Ephedra  sp
گون Astragalus  spp
کلاه میرحسن Achantolimon  sp
ابنوس Ebenus  sp
کومــا Ferula  sp
کاروان کش Artra phaxis  spinosa

حیات وحش منطقه
تنوع زیستی این منطقه حائز توجه و اهمیت است. گونه هائی از رده های پستانداران (مثل کل و بز، قوچ و میش، گرگ، روباه، گراز و …) و پرندگان (مثل انواع بازهای شکاری ( شاهین، بحری و بالابان)، کلاغ نوک سرخ، باقرقره شکم سیاه و هوبره) و خزندگان (مثل لاک پشتهای مهمیزدار و خزری، انواع مارمولک، سوسمار و مارها) و دوزیستان در این منطقه زندگی می کنند. از رده ماهیان به علت عدم وجود رودخانه های دائمی و تالابها و برکه ها در منطقه هیچ گونه ای وجود ندارد. به هر شکل تنوع گونه ای این منطقه که در سالهای اخیر تحت مدیریت قرار گرفته و از توانائی مناسبی برخوردار است، می تواند رشد بیشتری داشته باشد.