پدیده سراب

هوا گرم است. شدت نور خورشید چشم‌هایت را آزار می‌دهد. برای هیجان کویر پا به این‌جا گذاشته‌ای. چندین راهنما خبره همراهی‌ات می‌کنند و آب هم به اندازه کافی به همراه‌ات داری. این گونه است که دریاچه زلال و زیبایی که در دور دست دیده می‌شود سرابی دلپذیر به نظرت می‌آید. اما وای به روزی که بی آب و سایه بان و پای پیاده به کویر بزنی.
برای آنها که تشنگی چندین روزه در کویر را تجربه می‌کردند، سراب، شوخی زشت و بی مزه کویر است. اما برای آنان که به کشف اسرار کویر می‌روند یکی از زیبایی‌های منحصر به فرد کویر قطعا سراب است.
سراب در حقیقت شکست نور است و دقیقا زمانی رخ می‌نماید که شاهد یک جا به جایی و تغییر بسیار سریع در چگالی هوا و اتمسفر جو هستیم،‌ یعنی زمانی که یک لایه هوا به مقدار نسبتا زیادی گرم‌تر از سطح مجاورش باشد.

«محمد شاملو» کارشناس سازمان

هو اشناسی در این باره می‌گوید: «نور خورشید هنگام عبور از لایه‌های جو وقتی از بخار آب عبور می‌کند می‌شکند. اگر سطح زمین صاف باشد، مثل خیابان‌های آسفالته یا بیابان‌های پوشیده از شن انعکاس این نور شکسته شده چنان است که گویی ما از زمین به آسمان نگاه می‌کنیم. این گونه سطحی صیقلی مثل آب به نظر می‌آید که عکس آسمان در آن افتاده است.
به گفته او مهم‌ترین خصیصه در بهتر دیدن سراب رطوبت است که با دمای هوا نسبت مستقیم دارد.
هر چه هوا گرم‌تر باشد رطوبت در لایه‌های نزدیک به زمین بیشتر است و احتمال دیده شدن سراب هم افزایش می‌یابد.
ورزش باد باید جزیی باشد و یا اصلا وجود نداشته باشد تا سراب به خوبی به چشم بیاید. صاف بودن آسمان هم به خوب دیده شدن سراب کمک می‌کند اگر چه در هوای ابری هم می‌توان سراب را دید.
«پدرام پناهی» یکی ازطبیعت‌گردانی است که طبیعی‌ترین سراب را در جنوب کویر مرکزی ایران در کویر لوت دیده است.
او می‌گوید: «در روستای مصر، نایبند، گرمه، عروسان، چوپانان و جندق قدم به قدم سراب دیده می‌شود و چون در این قسمت‌ها نخلستان وجود دارد بسیار گمراه کننده است.»
«علی اصغر آیتی زاده» راهنمای تورهای کویرگردی می‌گوید: «پدیده سراب از خرداد تا شهریور، زمانی که هوا بسیار گرم است بسیار دیده می‌شود.»
سراب در افق دیده می‌شود و هر چه به آن نزدیک تر می‌شوی عقب‌تر می‌رود.