باغ عفیف آباد (گلشن)، شیراز

در ورودی اصلی باغ گلشن رو به شمال است. در نمای سر در باغ، چهار ستون گچی ساده مشاهده می‌شود که سرستونهای آنها با اقتباس از طرح سرستونهای تخت جمشید گچ‌بری شده است. در دو طرف دهلیز ورودی اتاقهایی برای سکونت خدمه ساخته شده و سقف این دهلیز با قابهای چوبی دارای اشکال هندسی مرتب و زیبا پوشیده شده است. بر روی هلالی پیشانی سمت داخلی دهلیز ورودی با کاشیهای هفت رنگ نقاشی شده در دو سوی دهلیز ورودی دیوار باغ است. در فاصله‌های معین دیوار باغ ستونهایی با تزئینات آجری ساخته شده است. در جانب غربی ساختمان ورودی و پشت دیوار، حمام باغ واقع است. این حمام نمونه جالبی از حمامهای قدیمی شیراز است.

ساختمان باغ گلشن در وسط باغ قرار گرفته و دو طبقه است. طبقه زیر دارای زیرزمینی کاشیکاری و محوطه وسیعی است و آب نمای زیبایی در وسط آنساخته شده که آب زلال در آن روان است. نمای شرقی این زیر زمین از پنجره‌های مشبک آهنین پوشیده شده است.

مدخل اصلی این عمارت در سمت شمال واقع  شده که به وسیله چند پله سنگی به تراس سرپوشیده زیبا و ایوان طبقه دوم مربوط می‌‌شود.

دورادور طبقه دوم عمارت را ایوانی با ستون های زیبا در بر می‌گیرد که به همه اتاق های این طبقه ارتباط دارد و در وسط جانب مشرقی ساختمان ،ایوانی وسیع و شکوهمند با چهار ستون بلند ایجاد شده است. سقف این ایوان با قطعات چوبی چهارگوش و شش گوش پوشیده شده و روی آنها با نقاشی‌های رنگ و روغن گل و بوته و مناظر ساختمانها و رودخانه‌ها و شکارگاه ها و رزمگاه ها تزئین گردیده است. دیگر ستون های ایوان های عمارت هم از گچ ساخته شده و همه سرستون ها دارای گچ‌بری های زیبایی است. دیوار تالار اصلی و ایوان ها و اتاق ها مزین به مقرنس ‌کاری ها و گچ‌بری های مفصل است و سقف آنها دارای نقاشی می‌باشد.

هلال پیشانی عمارت کاشیکاری است. نمای غربی ساختمان نسبت به جانب شرقی آن ساده‌تر می‌باشد و ایوان جنوبی از نظر تزئینات تقریباً همانند ایوان شمالی است. همه درهای این عمارت منبت‌ کاری و نفیس و پنجره‌ها و درک های چوبی ساختمان دارای شیشه‌های رنگی بسیار زیبا است. تزئینات داخل ساختمان هم از زیبایی های خاصی برخوردار می‌باشد. اتاق ها دارای سقف چوبی با زینت‌های منظم هندسی و بدنه و دیوارها رنگ‌آمیزی و نقاشی شده است. زیباترین سالن این عمارت تالار بزرگ پذیرایی آن است. اِزاره این تالار از سنگ مرمر است و در بالای دیوارها یک رشته گچ‌بری های رنگارنگ وجود دارد. این ساختمان در هر دو طبقه تقریباً دارای سی اتاق و تالار است. عمارت باغ از بعضی جهات شباهت هایی به باغ ارم شیراز دارد.

نمای اصلی عمارت باغ گلشن همچون باغ ارم  رو به مشرق است. در جلو این بنا حوض بسیار وسیعی با لبه‌های سنگی وجود دارد که پیوسته آب از میان آن روان است. از جلو حوض خیابان اصلی باغ شروع می‌شود که در وسط دارای آب نما و گلکاری است، و در دو سوی آن درختان سرو و کاج و چنار کهن وجود دارد، و در محوطه وسیع باغ، باغچه‌های بزرگ ایجاد شده که به وسیله خیابان ها و راهروها از یکدیگر مجزا می‌شوند. این باغچه‌ها با نظم خاصی کرت ‌بندی و از درختان میوه‌ دار گوناگون به ویژه انار پوشیده شده و همچنین صنوبر و بید و عرعر و درختان بسیار دیگر در آنها کاشته‌اند. در سمت شمالی باغ هم محوطه وسیعی وجود دارد.

 در سال های پیش به وسیله وزارت فرهنگ و هنر تعمیرات مفصلی در باغ گلشن به عمل آمده است.

 

تاریخچه

باغ گلشن یکی از باغهای قدیمی شیراز است. این باغ در دوره صفویه از باغهای آباد و مهم شیراز و محل نزول پادشاهان بوده است. یعقوب خان ذوالقدر حکمران فارس در زمان شاه عباس صفوی، در قسمتی از اراضی این باغ قلعه‌ای محکم ساخته و برای بنای این قلعه سنگهای گورستان جعفرآباد و مصلی را به کار برده است. پس از صفویه این قلعه ویـران شد و این باغ  ،سـال ها رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال 1863م (1284 ه.ق) میرزا علی محمد خان قوام‌الملک عمارت و باغ فعلی را احداث نمود. وی برای آبیاری درختان باغ کاریز لیمک را که در قصر قمشه بود خریداری کرد. در آن دوره که معاصر حکومت قاجاریه است، باغ گلشن یکی از زیباترین باغ های شیراز به شمار می ‌رفته است. دور این باغ حصاری از چینه گل کشیده و انواع درختان میوه به جز نارنج و خرمالو در آن کاشته بودند. همچنین خیابان هایی با ردیف درختان سرو و صنوبر و چنار و بید و عرعر و آبشارهای سنگی با آب جاری و دائمی در باغ احداث کرده بودند. در دو جانب آبشارها، گیاهان مرغ و چمن کاشته بودند. حوضی که در صحن عمارت این باغ بوده بازمانده سالیان ویرانی باغ  است.

نظرات بسته شده است.