کاروانسرای قلعه خرگوشی

این کاروانسرا نزدیک باتلاق "گاوخونی" در جاده قدیمی یزد- اصفهان قرار دارد. فاصله بین این کاروانسرا و عقدا حدود شصت کیلومتر است. این بنا از آثار دوره شاه عباسی است. این رباط تماماً از سنگ و آجر ساخته شده و ابعاد آن 80×80 متر است.
این رباط شامل صفه ها، حجره هاه و اصطبل است. دیواره روی پشت بام، دو متر عرض دارد. سر در آن دو طبقه و طبقه دوم شاه نشین است. در داخل رباط هجده صفه وجود دارد: صفه بزرگ تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد، دارای محراب و نماز گاه است. در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است.

از تزیینات بنا می توان به کاربندی آجری سر در ورودی و کتبیه سنگی به خط "علی رضا عباسی" خطاط معروف عصر "شاه عباس" اشاره کرد. این کتیبه، روی پانزده قطعه سنگ سبز رنگ به طول هشت متر و عرض شصت سانتی متر و در سه ضلع مدخل نصب شده است.
 

کاروانسرای قلعه خرگوشی – میراث خبر

پیش از این مطالبی را درباره سفرهای محسن سنایی اردکانی دوچرخه‌سوار اردکانی نوشته ‌بودیم، این‌بار او در سفری سه‌روزه به قلعه خرگوشی رفته ‌است و می‌نویسد:
اینبار قصد دارم که در مورد رباط خرگوشی (قلعه خرگوشی) مطالبی را بنویسم، رباطی که به زمان شاه‌عباس صفوی باز می‌گردد و یکی از همان 999 کاروانسرایی است که به دستور شاه‌عباس در مسیرهای اصلی آن زمان ساخته شده است.
این کاروانسرا نزدیک باتلاق گاوخونی و بر سر راه قدیم یزد، اصفهان قرار دارد. رباطی بسیار زیبا که ازسنگ و آجر ساخته شده‌ و منظره‌ای بسیار زیبا را در این بیابان به خود اختصاص داده است. متاسفانه به علت بی‌توجهی مسئولان قسمت‌های داخلی این رباط حفاری شده است. امروزه این رباط، محلی شده برای سکونت چوپانان….!
برای بازدید، در برنامه‌ای سه روزه می‌توان به این محل رسید، البته با دوچرخه. مسیر آن از شهر عقدا ، که در مسیر اردکان _ نائین قرار دارد، جدا می‌شود و پس از پشت سرگذاشتن روستاهای مزرعه‌نو، خلیل‌آباد و سروعلیا وارد بیابان خرگوشی می‌شویم که این رباط در ابن بیابان قرار‌ دارد و پس از طی مسافتی درحدود 25 کیلومتر به این رباط می‌رسیم. بهتر است در روز اول تا «سروعلیا» را رکاب بزنیم و شب را در این روستا سپری کنیم، آسمان کویر سرا پا ملکوت است. هر کس من را در این روستا دید مرا از سفر به این رباط باز می‌داشت، زیرا مردم محلی اعتقاد داشتند آنجا جن دارد و……!
مسیرها از اردکان تا سرو علیا آسفالته است، ولی ازآنجا تا رباط خرگوشی شنی است. در این مسیر شنی یک روستای تک‌خانواری، کاییون، وجود دارد که بسیارخونگرم‌ند، در سفر به رباط چند ساعتی را مهمان آن‌ها بودم، می‌توان آب مورد نیاز را هم برای ادامه سفر ازهمین‌جا تامین کرد چون آب بسیار گوارایی دارد و در ادامه مسیر تا رباط آبی وجود ندارد.
از این روستای کوچک تا رباط حدود 7کیلومتر راه است. از دور این کاروانسرا منظره‌ای بسیار زیبا دارد. جالب اینکه من وقتی به این رباط رسیدم چوپانان تعجب کردند و باور نداشتند که یک ایرانی هستم! داخل این کاروانسرا اتاقک‌های سنگی وجود دارد که محل اتراق مسافرین بوده در ضمن محلی هم برای نگهداری حیواناتشان وجود دارد.
سنگ‌های بکار رفته که تماما از کوه‌های اطراف حمل شده گرانیت است، (معادن گرانیت در این محل زیاد است). در این رباط چشمه آبی هم هست و می‌توان ازآن نوشید.
کاروانسرای شاه‌عباسی مستحکمی در بیابانهای نزدیک باتلاق گاوخونی قرار دارد. اکنون چنان پرت و دورافتاده در این بیابان وحشتناک مانده است که در حال ویرانی است. اینجا گاه جای چوپان‌ها و یا گذرگاه شیفتگان بیابان‌های بکر است تا ماجراجویی کنند.
چند ساعتی هم مهمان چوپانان رباط بودم. برای برگشت مسیری دیگر را در نظر گرفتم، مسیری که رباط را به سورک (نام روستایی) متصل می‌کرد را در پیش گرفتم این راه 25 کیلومتری، خاکی و شیب نسبتا زیادی دارد. شب را هم در این روستا سپری کردم و فردای آن‌ر‌‌وز راهی ندوشن و از آنجا هم میبد و اردکان شدم. این مسیر حدودا صد کیلومتر است.  (توضیح مسوول وبسایت :برای رسیدن به کاروانسرای قلعه خرگوشی میتوان از مسیر ورزنه – سیاه کوه و سپس قلع خرگوشی نیز استفاده کرد . محسن ادیب )