این عارضه در صحرای آفریقا "نبکا"، در مناطق مرکزی ایران بویژه یزد "شور مرو" و در بیابان های شرقی و جنوب شرقی ایران "تل" نامیده میشه که با توجه به نهال بوجود آورنده آن تل کهور یا تل گز نامیده میشه. توفانهای بادی هنگامی که از نواحی با پوشش گیاهی عبور میکنند مقداری از خاک و ماسه همراه خود که مماس بر سطح زمین در حرکت هستند رو در اطراف گیاه به جا میگذارند. همیشه در پشت بوته ها رشته های کوچک و کشیده ای از ماسه قابل مشاهده است که میتوان جهت باد را تشخیص داد.
هنگام وزش باد مقداری خاک و ماسه پس از برخورد به مانع گیاهی به زمین خواهد افتاد. در پشت مانع گیاهی به دلیل خلا ایجاد شده نیز مقداری خاک و ماسه انباشته میشود. چون گیاه برای ادامه حیات خود بوسیله ریشه ها از رطوبت لایه های زیرین خاک و منابع زیر زیمینی آب استفاده میکند خاک اطراف بوته از رطوبت بیشتری برخوردار است. این رطوبت نسبی باعث تثبیت خاک و ماسه اطراف گیاه میشود. همچنین دفن شدن قسمتهایی از شاخ و برگ گیاه در درون ماسه به استحکام تل و تثبیت ماسه کمک خواهد کرد. انباشت خاک و ماسه باعث خواهد شد گیاه برای ادامه حیات رشد بیشتری انجام دهد و به اصطلاح بر روی تل سوار شود. مرور زمان و انباشت خاک و ماسه در پای گیاه فرم نبکا یا تل ها را ایجاد مینماید که به عنوان مانعی مهم در مهار بادهای سطحی و بیابان زایی مورد استفاده قرار میگیرد.
نباید تصور کرد که در بیابانی که زندگی نباتی در جربان باشد نبکا شکل خواهد گرفت. ایجاد نبکا ارتباط تنگاتنگی به نوع گیاه، جهت وزش باد و مقدار منبع ماسه دارد.یکی دیگر از عوارض استثنایی کویر لوت، وجود گونه‌ای از بزرگترین نبکاهای جهان در حاشیهٔ غربی آن است. در حدود ۲۰ کیلومتری شهداد، درختان و درختچه‌های گز در گلدان‌های بیابانی لوت جای گرفته‌اند که به آن نبکا یا تلهٔ گیاهی گفته میشود. نبکاها در نزدیکی گرم‌ترین نقطه جهان در شهداد می‌رویند و گاه طول آنها به ۱۰ متر می‌رسد. در حالی که ارتفاع بلندترین نبکاهای صحراهای آفریقا به زحمت به سه متر هم می‌رسد . زمین‌های بین نبکاها پوشیده از ماسه‌است. نبکاها عموماً در سطح همواری می‌رویند که میزان ماسه آن متوسط و سطح آب زیرزمینی آن بالا و یا رطوبت کافی برای رشد گیاه در آن فراهم باشد. عناصر تشکیل دهندهٔ نبکا شامل ماسه، لای، رس و سیلت است. شکل نبکا تابعی است از اندازه، تراکم و میزان رشد گیاه میزبان. در کویر لوت گونه گز (Tamarix) از عمده‌ترین گونه‌های میزبان نبکاها است.
