ببر مازندران

نام علمی : Panther tigris virgata نام انگلیسی:  Tiger   نام فارسی: ببر مازندران

 (ترکمنی: دالغر)(مازندرانی: قزل شیر)

مشخصات: بزرگ‌ترین عضو خانواده گربه سانان است. رنگ پشت زرد متمایل به نارنجی و زیر بدن سفید است. نوارهای قهوه‌ای باریکی در تمام سطح بدن دیده می‌شود. پشت گوش‌ها سیاه است و لکه سفیدی در وسط آن وجود دارد. ببر خزر شباهت زیادی به ببر بنگال داشت ولی نوارها به پهنی آن نیست و رنگ پهلوها نیز قهوه‌ای تر است. موهای بدن در فصل زمستان رشد زیادی دارد و موهای صورت مانند ببر سوماترا بلند است.

اندازه‌ها: طول سروتنه حدود ۱۴۰ تا ۲۸۰ سانتی‌متر دم ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر وزن حدود ۳۰۰ کیلوگرمو

زیستگاه: نیزارها، تالاب‌ها و بوته‌زارهای واقع در مناطق جنگلی خزر.

پراکندگی: درگذشته، پراکندگی وسیعی در مناطق جنگلی دریای خزر از آستارا تا پارک ملی گلستان و سرخس داشته ولی در حال حاضر نسل آن منقرض شده است.

پراکنش جهانی: شرق ترکیه، عراق، قفقاز. در میان زیرگونه‌های ببر غربی‌ترین پراکنش‌ را داشته است.

عادات: شبگرد است. معمولاً‌در صبح زود و اواخر غروب به شکار می‌پردازد. به صورت انفرادی زندگی می‌کند. بسیار چابک و قوی است. معمولاً از درخت بالا نمی‌رود. قادر است ۱۰ متر به صورت افقی بپرد. برخلاف اغلب گربه سانان به آب تنی علاقه زیادی دارد. گاهی اوقات ساعات گرم روز را در آب می‌گذراند. او قادر است ده‌ها کیلومتر در آب شنا کند.

غذا: از پستانداران متوسط تا بزرگ نظیر مرال، گراز، شوکا، خرگوش، پرندگان، خزندگان، گاو و گاومیش اهلی تغذیه می‌کرده است. ببر در یک وعده غذا می‌تواند ۴۰ کیلو گوشت بخورد.

تولید مثل: جفت‌گیری احتمالاً در زمستان صورت می‌گیرد. مدت آبستنی حدود ۱۵۰ روز است. دو تا سه و گاهی شش بچه می‌زاید. در چهار سالگی بالغ می‌شود. طول عمر در اسارت حدود ۳۰ سال است.

وضعیت فعلی: تا حدود ۱۰۰ سال پیش تعداد نسبتاً‌ زیادی ببر در اکثر مناطق شمالی کشور از آستارا تا سرخس وجود داشته است. ظل السلطان در کتاب تاریخ مسعودی از شکار دو ببر در اطراف بابل و ۳۵ ببر در شبه جزیره میانکاله نام می‌برد. همچنین در برخی سفرنامه‌های معتبر از مشاهده ببر در مناطق سرخس و کشف‌رود ذکر شده است. در بین عکس‌هایی از چند ببر که در نواحی پارک ملی گلستان شکار شده بودند (توسط مرحوم یار محمدخان شادلو در اختیرا نگارنده قرار گرفت) ماده ببری که بر پشت آن دو جنین او را قرار داده بودند به چشم می‌خورد. آخرین اطلاعات در مورد ببر مربوط به شکار ببر توسط یک شکارچی ترکمن در سال ۱۳۳۷ در پارک ملی گلستان است. این فرد پس از مشاهده ببر مذکور را به قتل می‌رساند. از آن تاریخ به بعد با وجود تلاش‌های زیادی که توسط محیط بانان از طریق ردیابی و نصب دوربین انجام گرفت هیچ گونه آثاری از ببر مشاده نشد. در حال حاضر دو تخته پوست ببر مازندران یکی در موزه تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست و دیگری در موزه دارآباد وجود دارد. تخریب زیستگاه به خصوص خشکاندن تالاب‌ها، مسموم کردن ببرها از طریق آغشتن لاشه حیوات شکار شده به مواد سمی، شکار بی‌رویه و کم شدن طعمه از عوامل انقراض نسل این حیوان به شمار می‌روند.