شهرستان بم واقع در استان کرمان با برخورداری از آثار و بناهای تاریخی ، قدمتی دیرینه دارد که برخی آثار آن به بیش از دو هزار سال قبل می‌رسد.
شهرستان بم با وسعت ۱۷هزار و ۷۵۵کیلومتر مربع در ۱۹۳کیلومتری جنوب شرقی کرمان واقع شده است. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۰۶۲متر است.
بم از نظر ارتفاعات دو وضعیت متفاوت دارد، یکی ناحیه کوهستانی که ادامه رشته کوههای مرکزی ایران و مشهور به جبالبارز است، دیگری ناحیه پست کویری که مشتمل بر شنزار و نمکزار لوت و اطراف آن است. بم شهری است قدیمی که بنای آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت داده اند. در شمال شهر فعلی بم قلعه تاریخی ارگ قرار گرفته و به عنوان بزرگترین بنای خشتی جهان معروف است.
شهر بم در گذشته در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و در زمره یکی از مهمترین مراکز تولید و پرورش کرم ابریشم نیز بوده است. از جمله مهمترین آثار و ابنیه تاریخی بم می‌توان به ارگ بم، قلعه دختر یا قلعه کوهک، قیصریه زرتشتیان بم و قلعه دارستان اشاره کرد.
قلعه تاریخی ارگ بم در شمال این شهر قرار گرفته که مربوط به دوران اشکانی است. در کتابهای تاریخی آمده است که قدمت این قلعه به زمان هخامنشیان نیز می‌رسد و برخی از باستان شناسان عقیده دارند که قسمتهایی از پیکره ارگ بم مربوط به دوره مادها و عیلامی‌ها می‌باشد. باستان شناسان قدمت این قلعه را بیش از دو هزار سال تخمین زده‌اند.
این قلعه مجموعا حدود ۲۰هکتار مساحت دارد و خندق بزرگی اطراف آن را فرا گرفته است. ارگ بم دارای ۳۸برج دیده‌بانی است و دور تا دور آن را حصاری بلند در برگرفته که با کنگره‌ها و جایگاههای مخصوص مدافعان شهر را از گزند دشمنان حفظ می‌کرد و همین حفاظت آن را به نسل حاضر رسانده است.
بخش حاکم‌نشین ارگ اکنون سالم‌ترین بخش این بنای تاریخی است که خود مانند شهری کامل بر روی صخره‌ای بزرگ بنا شده است.
مصالح بکار رفته در بنای ارگ از خشت خام، گل رس، کاه، آجر، سنگ و تنه درخت خرما بوده و ارتفاع آن از جلوی دروازه ورودی در جنوب تا بلندای برج اصلی که بر فراز خانه حاکم قرار کرفته نزدیک به ۶۵متر است. تا اواخر دوره قاجار مردم در این قلعه زندگی می‌کردند و پس از آن بدلیل ازدیاد جمعیت مردم در بیرون ارگ و در محل شهر فعلی به ساختمان‌سازی پرداخته و در این محل سکنی گزیدند.
ارگ بم دارای چهار بخش عامه‌نشین ، زورخانه (سربازخانه و پادگان)، حاکم نشین و اصطبل بوده و قصر حاکم از یک ساختمان مجلل تابستانی و بنای زمستانی تشکیل شده که گویا با یک راه زیرزمینی به قلعه دختر در بیرون ارگ متصل بوده است.
در اثر زلزله پنجم دی ماه سال ۱۳۸۲بنای تاریخی ارگ بم ویران شد و از آن پس با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و کمکهای چند کشور خارجی عملیات بازسازی آن در حال حاضر در دست انجام است. قلعه دختر یا قلعه کوهک از دیگر بناهای تاریخی شهرستان بم است.
این قلعه در سمت شمال و شمال شرق ارگ بم به فاصله ۱/۵کیلومتری از آن قرار گرفته است. این قلعه در طول تاریخ چند هزار ساله خود بارها تعمیر و بازسازی شده است.
به علت انجام نشدن حفاری در این قلعه، مدرک صحیحی از تاریخ بنای آن که گفته می‌شود قدمتی بیش از ارگ بم دارد، در دست نیست. از دیگر بناهای تاریخی شهرستان بم می‌توان به قیصریه زرتشتیان این شهر اشاره کرد.
این قیصریه یا بازارهای زرتشتیان بخشی از یک مجموعه عام‌المنفعه می‌باشد که بنا به دستور محمد اسماعیل خان نوری وکیل‌الملک که در سالهای ۱۲۷۷تا ۱۲۸۴هجری قمری و در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار حاکم کرمان بود ، ساخته شده است. این مجموعه در وسط شهر بم و در امتداد بازارهای قدیمی آن واقع شده است و شامل چند رشته بازار، حمام، آب انبار، کاروانسرا، مسجد و قیصریه می‌باشد.
قلعه دارستان که در ۳۴کیلومتری شمال شرقی شهر بم قرار گرفته از دیگر آثار تاریخی این شهرستان است. قدمت این قلعه بنا به گفته اهالی بیش از ۲۵۰سال می‌باشد. این قلعه که از خشت و گل ساخته شده دارای دیوارهای ضخیم به بلندی بیش از ۴متر و ۸برج دیده‌بانی به بلندی ۶متر و دارای چندین اتاق و مکان جهت نگهداری دام و انبار بوده است.
از دیگر آثار تاریخی بخش مرکزی بم می‌توان به خانه انصاری، خانه احمدخان بهزادی، خانه عماد و عمارت رحیم‌آباد، قلعه گبری، قلعه سنگی، تل آتشی، بقعه سلطان سید احمد خراسانی ،مسجد حضرت رسول (ص)، امامزاده زید و امامزاده اسیری اشاره کرد.
نظرات بسته شده است.