در این مرحله راه حلی که در درجه اول به ذهن اکثر افراد می رسد پیشنهاد مبارزه بیولوژیک یا ایجاد پوشش گیاهی در کویر است در حالی که بسیاری از کویرهای ایران به دلیل شوری بیش از حد پذیرای ایجاد پوشش گیاهی نمی باشد. بهر حال کویر هایی که در اعماق فلات ایران وجود دارند چنانچه بدور از اراضی زراعتی و محل های مسکونی باشند ضرورت فوری برای مبارزه آنها لازم نمی باشد و به جای آن می توان به احیاء اراضی بیابانی که دارای امکانات بالقوه بالاتری می باشد، پرداخت و در نقاطی که کویر خطراتی برای اراضی زراعتی و محل های مسکونی مجاور دارد بایستی تا حد امکان نسبت به جلوگیری از پیشروی آنها اقدام شود.
برای جلوگیری از پیشروی کویر بایستی نخست عواملی که باعث این کار می شوند شناسایی و در جهت رفع و یا اصلاح آنها اقدامات لازم را انجام دادکه در زیر به چند نمونه اشاره می شود.
1- گفتیم که یکی از موارد پیشروی کویر برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی حاشیه کویر است و در حال حاضر نظارت و کنترل این کار به عهده سازمان های آب منطقه ای می باشد و منابع طبیعی نمی تواند در این مشکل دخل و تصرفی داشته باشد، ولی می تواند در جهت رفع این مشکل قدمهای موثر دیگری بردارد بدین منظور می توان با استفاده از فنون آبخیزداری نسبت به تغذیه آبخانه ها اقدام نمود یعنی قبل از رسیدن سیلابها به کویر نسبت به پخش و نفوذ آنها در مناطق دشت سر و یا محل‌های مناسب دیگر که خطر شوری وجود نداشته باشد اقداماتی انجام داد البته از نظر شناخت تشکیلات زمین شناسی بایستی مطالعات لازم انجام شود با این کار هم از توسعه کویر جلوگیری شده و هم کمکی در جهت انباشت آب سفره های زیرزمینی خواهد شد.
2ـ برای جلوگیری از گسترش کویر که بوسیله حرکت آبهای زیر زمینی و روی زمینی شور به اطراف صورت می گیرد می توان از استعدادهای بالقوه خود کویر استفاده نمود. معمولاً حد خارجی کویرها را ناهمواری کوچکی مانند ابرو در بر گرفته است که اصطلاحا ناهمواری ابرویی یا عینکی نامیده می شود. این ناهمواری در اثر تجمع مواد رسوبی که اغلب رسی می باشند ایجاد می گردد و ناهمواری معمولاً بوسیله پوشش گیاهی از گیاهان شور پسند پوشیده شده است. البته رشد گیاهان بستگی به میزان نمک موجود در خاک دارد. بنابراین اگر در کفه نمکی کویر بعلت شوری زیاد امکان استقرار پوشش گیاهی نمی باشد ولی وجود سفره آب زیرزمینی شور نزدیک به سطح زمین که در اطراف بسیاری از کویرها وجود دارد باعث می شود که قشر خاکی اطراف کویر علیرغم بارندگی کم و تبخیر زیاد از رطوبت قابل توجهی برخوردار باشد. وجود چنین سفره آب شوری یک خوش شانسی طبیعی برای کویرها محسوب می شود زیرا می توان از این آب تحت الارضی کم عمق شور در ایجاد پوشش گیاهی کویری و شوره پسند بهره جست و کویر را مهار و کنترل کرد کویر به همان اندازه که در گسترش و تجاوز به حیات سرکش است به همان اندازه در مقابل اراده انسان تسلیم است.
تسلیم کویر در برابر کویر زدایی را می توان عمدتاً بدلیل استعدادهای بالقوه کویر دانست و این یک موقعیت مناسب برای کویر است . نگارنده خود از نزدیک پوشش درختچه ای سرسبز حاشیه کویر نمک بجستان را مشاهده نموده است که حتی در بین بوته ها پودر سفید نمکی کاملاً نمایان است. به این ترتیب با الهام از طبیعت می توان ایجاد پوشش گیاهی شوره پسند کویری را در نوارهای خاص به انجام رساند. وجود این گیاهان کویری بر روی نوارهای رسی حاشیه باتلاق نمک باعث پایین نگه داشتن آب تحت الارضی سطحی گشته و طبعاً از عوارض نامساعد کویر نظیر افزایش شوری جلوگیری می‌کند و یکی از عوامل کاهش سطح کویرها، نتیجه همین تبخیر و تعرق گیاهان در آن منطقه می باشد.
به این ترتیب پوشش گیاهی حاشیه کویر در مهار و کنترل کویر نقش بسیار تعیین کننده ای دارد زیرا اغراق نیست اگر بگوئیم اوج پیشروی کویر در همین نوار از خاک های معمولاً سنگین و حاوی آب شور کم عمق اتفاق می افتد، چون در این نوارها نمک از طریق آب زیرزمینی سطحی و طوفانهای شدید و انتشار از سطح خاک، اطراف خود را آلوده ساخته و براحتی مزارع و دشتهای اطراف خود را آسیب می‌رساند.
نظرات بسته شده است.