شب، پلنگ، کویر

اولین فیلمبرداری حرفه‌ای از پلنگ ایرانی اواسط تیرماه در "چشمه پریه" منطقه توران استان سمنان به شکل کاملا" تصادفی انجام شد.

درحالی که در 11 سال گذشته محققان و گروه‌های فیلمبرداری تنها سه ثانیه توانستند این حیوان زیرک را در دام دوربینشان اسیر کنند، گروه فیلمبرداری پروژه "ایران؛ جهانی در یک مرز" توانست تا 10 دقیقه به‌طور حرفه‌ای در روشنایی روز از یک پلنگ پیر فیلم بگیرد.

محمدعلی اینانلو، مدیر این پروژه به خبرگزاری میراث فرهنگی می‌گوید:«درحالی که گروه فیلمبرداری ما در منطقه "ماجراد" منتظر دیدن و فیلمبرداری از گور ایرانی بودند، به شکل کاملا" غیرمترقبه و در کنار چشمه‌ پریه در روز ( نکته جالب توجه این است که پلنگ‌ها به خاطر قدرت بینایی و شنوایی فوق‌العاده خود برای شکار فقط شب از مخفی گاه خود خارج می‌شوند)موفق به گرفتن فیلم شدند.»

وی در رابطه با علت اینکه این حیوان روز از مخفیگاهش بیرون آمده اظهار داشت:«اولین دلیل حفاظت خوب از منطقه توران است که که باعث شده پلنگ احساس امنیت کند و این امنیت مدیون زحمات "احمد عجمی"،سرپرست پارک ملی توران است و دومین عامل، پیری این پلنگ است که احتمالا قادر به تعقیب و گریز طعمه‌هایش نیست و به این چشمه آمده تا بتواند از کل و جبیر(نوعی آهو) و بزی که برای آب خوردن به این چشمه می‌آیند، تغذیه کند.»

وی با اشاره به ویژگی‌های این پلنگ افزود:«پلنگ ایرانی از انواع هندی و آفریقایی‌اش بزرگتر است و این پلنگی که گروه ما از آن فیلمبرداری کرده در حدود سه متر و 10 سانتی‌‌متر طول دارد و جمجمه بزرگش به‌اندازه یک ماده شیر است و من می‌توانم ادعا کنم این حیوان، یکی از 10 پلنگ بزرگ جهان است.»
حیات وحش گریزپای ایران
اینانلو با بیان اینکه ایران حیات وحشی گریز پا دارد و مثل آفریقا و کانادا نیست که بتوان به‌راحتی حیواناتش را دید، خاطر نشان کرد:«زمانی هم که شبکه بی‌بی‌سی برای فیلمبرداری از حیات‌وحش ایران آمد، نتوانست تصویر پلنگ را به قاب دوربینش بیفزاید. بنابراین تقلب کرد و با استفاده از آرشیو فیلم‌هایش پلنگ آفریقایی را به‌جای پلنگ ایران معرفی کرد و نشان داد.»

نبود آمارهای صحیح و واقعی از تعداد گونه پلنگ ایرانی، نداشتن ثبات اکولوژیک در زیستگاه‌های این گونه و کاهش طعمه‌های قابل صید، براثر شکارهای غیرمجاز و بی‌رویه، جمعیت بزرگترین گربه‌سان ایرانی را با خطر تهدید مواجه کرده است، اما سال 83 آمار پلنگ‌ ایرانی 550 تا 850 قلاده تخمین زده شد که آماری روی خط قرمز هشدار است.
سه نوع پلنگ ایران
دکتر هدایت تاجبخش، استاد دانشگاه، موسس و مدیر موزه تاریخ طبیعی دارآباد در رابطه با پلنگ‌های ایران به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت:«سه نوع پلنگ در ایران یافت می‌شود. یک نوع نژاد"ساکسی کالور" است که در کوهستان‌های البرز و جنگل‌های شمال یافت می‌شود. نوع دوم "میلانو" است که جثه‌ای کوچکتر و بدنی پر پشم‌تر دارد در قسمت‌های کویری و مرکزی و حوالی استان فارس و خوزستان هم پلنگ دیگری را می‌توان یافت که نام علمی‌اش "تولیانا" است و رنگی روشن‌تر و جثه‌ای کوچک دارد.»

پلنگ با توجه به جثه‌ای که دارد، قویترین حیوان دنیا است، چنانچه پلنگی با وزن 80 کیلوگرم، قوچی تا وزن 120 کیلوگرم را برای دوری از حیوانات لاشه‌خوار با دندان‌های خود به بالای درخت می‌کشد.
در این میان با توجه به علایم کار گذاشته روی زمین توسط این اکیپ، طول بدن این حیوان و بزرگی جثه‌اش این پلنگ را در نوع خود استثنایی می‌کند.

شب‌بیداری برای دیدن فرمانروای شب
ماجرا از آنجایی آغاز شد که گروه فیلمبرداری «ایران؛ جهانی در یک مرز» که مدت‌هاست با همکاری یونسکو به دنبال ساخت فیلمی از حیات وحش است، برای فیلمبرداری از پلنگ ایرانی به منطقه "ماجراد" پارک ملی توران می‌روند. آنها گرچه می‌دانستند بیش از 11 سال است که کسی نتوانسته خال‌های پلنگ را در قاب دوربین ثبت کند، اما "آرش اینانلو" و "عبدالرضا فرقانی" دوربین حرفه‌ای‌شان را به دوش می‌گیرند و شب‌ها با پرژکتور و تجهیزات دیگر فیلمبرداری پی پلنگ می‌افتند.

سه روز اول هرچه می‌گردند، اثری از پلنگ نمی‌یابند. پس کومه‌ای (کمینگاه) می‌سازند کنار چشمه پریه تا حداقل فیلمی از "گورخر" یا جبیرهایی که برای خوردن آب سوی چشمه می‌آیند، بگیرند.

پلنگ حیوانی بسیار باهوش است و با توجه به حس شنوایی بالایی که دارد کمتر روی به انسان می‌نماید. گذشته از این در 90 درصد موارد، شب‌ها کابوس شکارهایش می‌شود.

شب از نیمه می‌گذرد و سرمای شب بیابان، حوالی صبح جای خودش را به زردی شعاع خورشید می‌دهد. فضای ساکت اول صبح، خواب طلب می‌کند، اما هر دو با تمام کمبود خوابی که دارند، بیدار می‌مانند.
ساعت 6:10 صبح، ناگهان "فرقانی" حیوان غول‌پیکری را می‌بیند که به سمت چشمه‌ می‌آید. اینانلو را صدا می‌زند:«آرش!پلنگ!»هر دو خواب از سرشان می‌پرد و به تکاپو می‌افتند تا بر چهره این حیوان خجالتی زوم کنند و بتوانند از او فیلم بگیرند.
پلنگی به اندازه یک ماده شیر
حیوان آرام آرام به سمت چشمه "‌پریه" حرکت می‌کند. جمجمه‌ بزرگش که تقریبا هم‌اندازه یک ماده شیر است، نشان از کهولت سنش دارد. بعید نیست که شکستگی دندان داشته باشد. پیری، نای دویدن پی شکار را هم از او گرفته است.
با تمام کهولت سن آن‌قدر باهوش هست که حتی گوش‌هایش هم جای چشمانش عمل کند. پس باید در کمینگاه صدای نفس هم نیاید و گرنه حیوان می‌گریزد.
به سمت چشمه حرکت می‌کند. آبی می‌خورد و همان گوشه زیر آفتاب می‌خوابد. ساعت گوشه تصویر دوربین 10 دقیقه ضبط را نشان می‌دهد که حیوان بلند می‌شود و می‌رود.

به گفته دکتر تاجبخش، این پلنگ از نژاد "ساکسی کالور" است که جثه‌ای بزرگ دارد و طول بدن آن گاهی به سه و نیم متر نیز می‌رسد و اغلب این نژاد در حوالی کوهپایه‌های البرز و جنگل‌های شمال یافت می‌شود.

فضای محوی در کومه شکل می‌گیرد. حس خوشحالی و تعجب از دیدن پلنگ در همان فضای کوچک کومه‌ با هم می‌آمیزد، چرا که این موفقیتی بزرگ است.حالا با این 10 دقیقه فیلم می‌توان به شبکه بی‌بی‌سی که دوسال در ایران گشت و آخرش هم نتوانست از پلنگ فیلم بگیرد، فخر فروخت و به همه گفت که آنها با تقلب پلنگ آفریقایی را به جای پلنگ ایرانی در فیلم‌شان آورده‌اند.

نظرات بسته شده است.