گردشگری تالابی، شهرستان ماکو

تالاب آغ گل، ماکو
تالاب آغ گل، ماکو
موقعیت مکانی تالاب‌های شهرستان ماکو موقعیت جغرافیایی

از منظر زیبا شناختی، پرندگان همیشه مورد توجه انسان بوده اند، آوازشان مسحور کننده، زیبایی و طیف وسیع رنگ‌های بال و پرشان خیره کننده، رفتارها و غریزه‌هایی همچون مسیریابی‌شان حیرت‌انگیز و پروازشان آرزوی همیشگی بشر بوده است. خوشبختانه پرنده‌نگری نوعی از گردشگری است که تجهیزات زیادی لازم ندارد و می‌تواند در حین انجام سایر برنامه‌های طبیعت گردی نیز اجرا شود.

شهرستان ماکو به دلیل دارا بودن تالاب‌های فصلی و دایمی، نزدیکی مکانی تالاب‌ها به یکدیگر، امنیت محیطی مناسب، وجود غذای کافی و زیبایی منحصر بفرد، پتانسیل تبدیل شدن به قطب پرنده‌نگری کشور را دارد. انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی با سرد شدن هوا از مناطق مختلف همچون روسیه و به ویژه منطقه سیبری برای زمستان گذرانی، مهمان تالاب‌های این شهرستان هستند.

با توجه به ممنوعیت شکار در این فصل زمستان و کنترل و نظارت شبانه‌روزی محیط بانان، تالاب‌های ماکو از امنیت بسیار مناسبی برخوردار هستند که این موضوع سبب شده انواع مختلف پرندگان برای زمستان گذرانی به این تالاب ها مهاجرت کنند. پرندگان مهاجر به تالاب های ماکو را عمدتا غاز خاکستری پیشانی سفید بزرگ و کوچک، فلامینگو، اردک سر سبز، اردک سر حنایی، اردک بلوطی، اردک ارده ای، کشیم کوچک، کشیم گردن سیاه، کشیم بزرگ، چنگر، یلوه آبی، کاکایی کوچک، حواصیل ارغوانی، حواصیل خاکستری، اگرت کوچک، بوتیمار کوچک، سنقر تالابی، سلیم طوقی کوچک، سسک نیزار و… است.

معرفی مسیر سبز پرنده نگری ماکو
مسیر سبز پرنده‌نگری ماکو به طول ۲۱۵ کیلومتر، شامل ۷ تالاب بوده که  در ۲ روز قابل پیمایش است و تنوع اقلیمی کم نظیری را در خود جای داده است. مسیر سبز از شهرستان ماکو آغاز می‌شود. تالاب یاریم قیه در شمال شهرستان ماکو نقطه ابتدایی مسیر تالاب گردی منطقه است. پس از آن تالاب مرزی بورالان و در ادامه تالاب‌های شطلو، آغ گل، قره بلاغ و در انتها تالاب‌های کنیکور پایان بخش این مسیر زیبا خواهد بود. در این مسیر علاوه بر گردشگری تالابی می‌توان از آثار طبیعی و چشم اندازهای خیره کننده منطقه ماکو همچون کوه‌های آرارات، گردشگری آذرین، آثار باستانی فراوان در منطقه نیز استفاده کرد. در جهت آشنایی بیشتر علاقمندان هر یک از تالاب‌های مسیر سبز ماکو مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

B. تالاب یاریم قیه، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N3924 E4426

تالاب یاریم قیه در نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه دارای آبی زلال و کاملا شفاف است. بارندگی میانگین تالاب ۲۵۰ میلی‌متر در سال و وسعت آن در حدود ۵ کیلومتر متر مربع است. تالاب یاریم قیه در شرق غار یاریم قیه و روستایی به همین نام واقع شده است. غار یاریم قیه غاری خشکی آبی است که آب خود را از این تالاب دریافت می‌کند. ارتفاع تراز آب ۱۴۱۴ متر و در مقایسه با ارتفاع ۱۴۱۰ متری سطح آب داخل غار ۲ متر بالاتر است. اگر چه در شبانه روز میزان قابل توجهی آب برای مصارف کشاورزی از غار برداشت می‌گردد اما این برداشت، تغییری در ارتفاع سطح آب غار ایجاد نمی‌کند. ترازیابی ارتفاع آب غار و تالاب نشان می دهد که جریان آب از تالاب به طرف غار است و با توجه به این که هیچ آب دیگری به غار وارد نمی‌شود لذا غار به طور همیشگی و مستقیم از آب تالاب تغذیه می‌شود.

C. تالاب بورالان، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N3932 E4445

تالاب بورالان، ماکو
تالاب بورالان، ماکو
تالاب بورالان در نقطه صفر مرزی، از تالاب‌های مهم آذربایجان غربی است که با ۲۵۰ هکتار وسعت و چشمه‌های آب گرم به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی و زمستان گذران ۶۴ گونه پرنده، دارای اهمیت زیست محیطی است. تالاب با ارزش بورالان در منطقه کوه‌های آرارات و در مرز ایران و ترکیه واقع شده است. تالاب‌ بورالان دارای آب دائمی بوده و از جمله مناطق زیبای شهرستان ماکو است.
تالاب بورالان، ماکو
تالاب بورالان، ماکو

آب تالاب از چشمه‌ای به نام چشم ثریا از سرشاخه‌های اصلی رودخانه‌های قره سو و ارس، چشمه‌های متعدد آب گرم، آب‌های سطحی و نزولات جوی تامین می‌گردد. این منطقه در دامنه کوه‌های آرارات (آغری داغی) قرار دارد که همین مساله باعث شده تالاب ورودی آب قابل توجهی داشته باشد. آب تالاب بسیار زلال است و برای قایقرانی مناسب است. از آب تالاب در کشاورزی استفاده می‌شود و مراتع اطراف تالاب مورد استفاده دامداری قرار می‌گیرند. پوشش گیاهی تالاب شامل دو گونه جگن، قلیا، نی و… است.

بورالان ماکو به علت موقعیت اقلیمی و توپوگرافی خاص به عنوان تنها منطقه بیابانی آذربایجان غربی شناسایی و در حال حاضر با معضل فرسایش بادی و حرکت شن‌های روان مواجه شده و این مسئله مشکلات عدیده‌ای را برای روستائیان و راه‌های مواصلاتی منطقه ایجاد نموده است. دسترسی به تالاب بورالان در امتداد جاده مرزی پلدشت به چشمه ثریا امکان‌پذیر است.

D. تالاب شطلو، ماکو

تالاب شطلو، ماکو
تالاب شطلو، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N39 34 E44 49

تالاب شطلو در نزدیکی نقطه صفر مرزی ایران و نخجوان و در جنوب رودخانه ارس واقع است. ارتفاع تالاب از سطح‌ آب‌های آزاد ۷۸۰ متر است. طول تالاب ۶ کیلومتر و عرض آن ۲ کیلومتر است. برای دسترسی به این تالاب می‌توان از جاده مرزی در راستای رودخانه ارس استفاده کرد. تالاب در شرق ارتفاعات کوه آرارت واقع است. آب تالاب از پساب‌ آب‌های کشاورزی رودخانه ارس در شرق دریاچه تامین می‌شود.

E. تالاب آغ گل، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N39 32 E44 46

تالاب آغ گل، ماکو
تالاب آغ گل، ماکو

از نظر تقسیمات کشوری این تالاب در حوزه شهرستان ماکو و در شمال شرقی آن واقع شده است و در مجاورت رودخانه ارس قرار دارد. ارتفاع این تالاب از سطح دریا ۷۹۹ متر است. آغ گل تالابی فصلی است و در بهار و زمستان ها پر آب است ولی در تابستان و اوائل پاییز خشک می‌شود. هنگام پرآبی و وقتی میزان آب آن به حداکثر می‌رسد، آب از بخش جنوبی و از حاشیه روستای قره بلاغ از حوزه تالاب خارج شده و به طرف دشت زنگنه جاری می‌شود. آبگیری تالاب بطور عمده از ارتفاعات غربی و شمالی تامین می‌گردد. علاوه بر آن چشمه‌های موجود در تالاب نیز بطور همیشگی کمی از آب تالاب را تأمین می‌کنند اما به دلیل آنکه میزان تبخیر در تابستان زیادتر است، تالاب خشک می‌شود.

این تالاب از شمال به جاده شوسه آغ گل و خزر، از مغرب به روستای آغ گل و رشته کوه‌های مرتفع مولی، از شرق و شمال شرقی به رشته کوه قره بلاغ و از جنوب به زمین‌های شوره زار قره بلاغ و جاده شوسه آغ گل به پل دشت محدود می‌شود. مساحت این تالاب در حدود ۴۷۵ هکتار، حداکثر طول آن ۴۵۰۰ متر و حداکثر عرض آن ۲۷۵۰ متر است. عمق متوسط تالاب ۵۵ سانتیمتر و حداکثر عمق آن ۷۰ سانتی متر است.

تالاب آغ گل، ماکو
تالاب آغ گل، ماکو

دسترسی به تالاب آغ گل از طریق جاده پل‌دشت در فاصله ۲۷ کیلومتری شرق ماکو امکان‌پذیر است. بعد از طی کردن ۲۲ کیلومتر در این مسیر، به امتداد جاده مرزی پل‌دشت به روستای دیم قشلاق می‌رسید. پس از طی ۲۹ کیلومتر در امتداد این جاده و رسیدن به جاده شوسه‌ی دشت زنگنه و طی ۱۶ کیلومتر در این جاده به محدوده تالاب آغ گل می‌رسید.

F. تالاب قره بلاغ، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N39 53 E44 81

تالاب قره بلاغ در شمال ماکو قرار گرفته و از شرق به دشت پهناور زنگنه منتهی می‌‌گردد. این تالاب بدلیل دارا بودن آرتمیا و غذای مناسب هر ساله‌ این میزبان فلامینگوها و دیگر پرندگان آبزی است که این تالاب را جهت مهاجرت انتخاب می‌کنند، این تالاب در مجاورت تالاب آغ گل واقع شده و وسعت آن در حدود ۳۰۰۰ هکتار است. دسترسی به تالاب قره بلاغ از طریق جاده فرعی روستای قره‌بلاغ امکان‌پذیر است.

G. تالاب کنیکور (عشق آباد)، ماکو

موقعیت جغرافیایی تالاب: N39 20 E44 54

تالاب کنیکور (عشق آباد)، ماکو
تالاب کنیکور (عشق آباد)، ماکو

از لحاظ تقسیمات کشوری جزو محدوده شهرستان پلدشت، ماکو و در غرب این شهرستان واقع شده است. ارتفاع این تالاب از سطح دریا ۸۶۵ متر است. تالاب از شمال به جاده شوسه روستای ساری‌ سو به کنیکور، از مغرب به روستای کنیکور و زمین‌های صخره‌‌ای با گدازه‌‌های پراکنده سیاه رنگ کوه آرارات، از شرق به روستای ساری‌ سو و جاده شوسه عشق‌ آباد به ساری‌ سو و زمین‌های کشاورزی واقع در این منطقه و از جنوب به زمین‌های کشاورزی روستای عشق‌ آباد و حدود ۱۵۰۰ متری شمال روستای عشق‌ آباد محدود می‌‌شود. مساحت این تالاب بالغ بر ۴۳۰ هکتار است و حداکثر طول آن ۲۷۶۰ متر و حداکثر عرض آن ۲۷۵۰ متر است. عمق متوسط آب تالاب ۵۰ سانتی متر و حداکثر عمق آن ۱۸۰ سانتی متر در کانال حفر شده اندازه‌ گیری شده است.

برای دسترسی به این تالاب در امتداد جاده ماکو به سه راهی ایواوغلی پس از طی حدود ۲۷ کیلومتر می‌رسیم و پس از گذشتن از یولاگلدی در سمت چپ وارد جاده پل دشت می‌‌شویم و پس از طی مساحت ۷ کیلومتر به راه عشق‌ آباد می‌‌رسیم و پس از گذشتن از روستای ساری‌ سو و عبور از جاده شوسه به مساحت ۵ کیلومتر به حریم تالاب وارد میشویم.

 

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.