حصار شهر زنجان که به «قلعه زنجان» نیز شهرت دارد، از آثار دوران سلجوقی است که در فتنه مغول قسمت اعظم آن تخریب شده است؛ این حصار در دوره صفویه، به علت انطباق موقیعت آن بر روی نقشه طرح کلی شهر و هماهنگی آن با موانع طبیعی دفاعی که دایرا اهمیت سوقالجیشی است، مجددا منطبق بر مسیر دیوار قبلی بازسازی شده است.
حمدالله مستوفی در نزههالقلوب، اندازه پیرامون باروری شهر را ده هزار گام گزارش کرده است. اگر درازای هر گام 45 سانتیمتر درنظر گرفته شود، اندازه دوره قلعه 4500 متر خواهد بود که در حال حاضر نیز تقریباً با ابعاد ان مطابقت میکند.
عرض حصار در پی آن، 250 سانتیمتر و ارتفاع آن 8 متر بوده است. ادوارد براون نیز ارتفاع آن را 15 الی 20 فوت ذکر نموده است.
این حصار با خشتهای به ابعاد سانتیمتر و ملات گل ساخته شده است و تعداد برجهای دفاعی آن به درستی معلوم نیست. شواهد موجود نشان میدهند که فاصله برجها از یکدیگر، با احتمال نزدیک به یقین،150 متر بوده است.
بدین ترتیب، حدود 30 برج دایرهای شکل با قطر 7 متر در گرداگرد حصار شهر ساخته شده بوده که از آن میان، قطر برجهای چهار گوشه ان که تا امروز باقی ماندهاند حدود 15 متر است.
مصالح داخل برجها خشت و گل است و برفراز آن، سقفی مخروطی جای دارد. در هر برج جان پناهی به ارتفاع 50/2 متر ساخته شده است. دریچههای دیدهبانی وتیراندازی برجها که ابعادی معادل سانتیمتر دارند، درفضای جان پناه تعبیه شدهاند.
قلعه زنجان از طریق 6 دروازه ورودی با روستاهای حوزه نفوذ زنجان و شهرهای هم جوار آن مرتبط بوده است. در داخل این حصار عناصر تاریخی شهر احداث شدهاند.