عقرب همی اسکرپیوس قشقایی
نام فارسی : عقرب همی اسکرپیوس قشقایی نام علمی: Hemiscorpius kashkayi نام انگلیسی:
|
عقرب های گونه همیسکرپیوس Hemiscorpius از خانواده همیسکرپیدائه Hemiscorpiidae هستند. عقرب های همیسکرپیوس دارای 15 زیرگونه شناخته شده در جهان هستند. از این 15 زیرگونه، 6 زیرگونه در ایران شناسایی شده است که 5 مورد آن اندومیک ایران هستند و در سایر نقاط جهان شناسایی نشده اند. تنها گونه ای که خارج از مرزهای ایران قابل مشاهده است عقرب گاردیوم یا Hemiscorpius lepturus است. پراکندگی خانواده همیسکرپیدائه در شرق آفریقا، شبه جزیره عربستان، عراق و ایران است که گونه همیسکرپیوس نیز دارای همین پراکندگی است با این تفاوت که زیرگونه ها دارای انتشار جغرافیایی بسیار محدودتری هستند. گونه همیسکرپیوس اولین بار در سال 1861 توسط دکتر پیتر شناسایی شد و پس از آن زیرگونه ای دیگر نیز معرفی گردیدند.
سم این گونه عقرب به دلیل دارا بودن سینوتوکسیک cytotoxic باعث ایجاد نکروز پوستی در فرد مصدوم میگردد. به دلیل شباهت ظاهری هر 6 زیر گونه در ایران عامه مردم کلیه زیرگونه ها را با زیرگونه عقرب گاردیوم اشتباه میگیرند و تمامی زیرگونه ها را به نام گاردیوم می شناسند در حالی که عقرب گاردیوم تنها یکی از 6 زیرگونه شناخنه شده در ایران است. گزش این عقرب در مناطق جنوبی بسیار شایع و شناخته شده است و هر ساله افراد بسیاری از نیش این عقرب مصدوم میگردند. محل گزش به سوختگی درجه 3 شباهت دارد و بهبودی آن بسیار به کندی صورت میگیرد. سم این نوع عقرب بسیار قوی و حاوی نئوروتوکسیک، کاردیوتوکسیک و هموتوکسیک است. زهر باعث گسترش سطحی نکروز بافت آسیب دیده خواهد شد (زهر شباهت زیادی به زهر بعضی از مارهای افعی دارد) و باعث ایجاد نارسایی کلیوی از نوع ثانویه میگردد. موارد زیادی از عقرب گزیدگی این نوع عقرب باعث مرگ شده است. در ایران 2 تا 5 درصد از این نوع عقرب گزدیگی به مرگ منجر می شود.
در زیرگونه قشقایی طول عقرب بالغ تا 40 میلیمتر، رنگ زرد تیره متمایل به نارنجی، در قسمت انتهایی چنگالها به رنگ تیره متمایل به سیاه، اندام پشتی کشیده و مستطیل شکل و دارای پوشش صاف و صیقلی به غیر از نواحی شیار دار پشتی. فاصله شیارها بعد از اولین قسمت اندام خلفی که دارای بیشترین طول است، با حرکت به سمت دم کاهش می یابد. این زیرگونه در جنس نر از طریق چنگالهای آن از سایر زیرگونه ها قابل تشخیص است. در جنس نر تمامی زیرگونه ها در قسمت انگشت بلندتر چنگال فرورفتگی قابل مشاهده است اما در این زیرگونه انگشتان به صورت قوسی و بدون فرورفتگی هستند. شایان ذکر است در سایر زیرگونه ها تفاوتی در شکل کلی چنگالها بین جنس نر و ماده نیست. ماده ها در زیرگونه های همیسکرپیوس از 3 طریق قابل تمایز هستند. 1-برآمدگی های ریز سپر اندام پشتی 2-بندهای شکمی و بندهای اندام چنگال ها 3-ظاهر و شکل دم 4-شکل و ظاهر چنگال ها 5-موهای کوتاه که بر روی اندام مختلف قابل مشاهده است. در زیر گونه قشقایی در لبه قسمت سپر پشتی یک خط تیره رنگ در جلو و عقب سپر قابل مشاهده است. شایان ذکر است این خطوط تیره در بند هفتم سپر پشتی وجود ندارند.
تمام عقربهای ایران را موجود داریم در تمام گونه ها و به صورت کلکسونی برای علاقه مندان و محققین
فرشید
antidote2014@gmail.com
antidote.ir
iranscorpion.blogfa.com