یوزپلنگ آسیایی

دست و پاهای بلند، بدنى باریک و کشیده، سینه فراخ و شکم بالای او شبیه تازی است ولی بر خلاف سگ سانان سر کوچک و گرد، پوزه ای کوتاه و گوش هایی کوچک و گرد دارد. به طور کلی می توان آن را به" سگی با کله گربه" تشبیه نمود. رنگ پشت زردکمرنگ تا زرد متمایل به قرمز و زیر بدن سفید است. خالهایى گرد، سیاه و توپر و موهایى زبر و نسبتا کوتاه دارد. در بالغین خال های روی دم تدریجا در نیمه انتهایی به حلقه هایی بدل می شود که سیاه رنگ اند و آخرین حلقه پهن تر است. سر یوزپلنگ کوچک و گرد است و چشمانش در بالاى کاسه سر قرار دارد. خط سیاه شکیلی معروف به خط اشکی از گوشه چشمان یوزپلنگ تا اطراف بینى و دهانش امتداد دارد که احتمالا چشمان او را از آفتاب مصون می دارد و در شکار به او کمک می کند. جانور بالغ ناخن‌هایى کند و نیمه تورفته دارد که برخلاف سایر گربه سانان جمع نمی شوند.( هرچند بچه ها تا 6 ماهگی قادرند ناخن ها را جمع کنند.)

اندازه: طول سر و بدن یوزپلنگ بالغ بر ۱۱۲ تا ۱۳7 سانتیمتر، طول دم ۶4 تا 86 سانتیمتر و بلندى شانه‌هایش 71 تا 84 سانتیمتر است و وزن حیوان به ۳۴ تا ۵۴ کیلوگرم مىرسد. جنس نر یوز اندکى بزرگتر از جنس ماده است.( این اندازه ها مربوط به نمونه های جمعیت آسیایی است)

خصوصیات: برخوردارى از ستون فقرات انعطاف‌پذیر، کبد و قلب بزرگ، سوراخ بینى گشاد، ظرفیت بالاى ریه، بدن عضلانى و باریک، یوزپلنگ را تیزروترین شکارچى جهان ساخته است. آنها قادرند با سرعتی معادل 110 کیلومتر در ساعت بدوند.

زیستگاه: یوزپلنگ در دشت های بازو تپه ماهورهای واقع در مناطق استپی و بیابانی نیمه کویرى و زیستگاههاى باز دیگرى که طعمه در آن وجود داشته باشد دیده می شود. در ایران تعداد معدود یوزپلنگ آسیایى باقیمانده در مناطق حاشیه ای کویر مرکزی یافت می شوند

عادت و رفتار : یوزپلنگ از نظم اجتماعى منحصربه‌فردى برخوردار است. در ایران مطالعاتى درباره یوزپلنگ صورت نگرفته است، اما مطالعات انجام شده در آفریقا نشان می دهد که یوزپلنگ ماده به استثنای زمان مراقبت از توله ها به تنهایی زندگى می کند و یوز پلنگ نر در مراقبت از بچه ها نقشی بر عهده ندارد. توله ها به مدت هجده ماه در کنار مادرشان می مانند و طی این دوره که از اهمیتى بالا در در زندگى توله ها برخوردار است، چگونگى شکار و گریز از گزند شکارچیان دیگر مانند پلنگ، کفتار و گرگ را می آموزند.

در ۱۸ ماهگى توله ها از مادر جدا می شوند. از این پس ممکن است توله‌ها با هم‌شیران خود حتى تا ۶ ماه به سر برند. در دو سالگى هم‌شیران مادهْ بقیه را ترک می کنند و نرهاى جوان با هم می مانند. در واقع نرها به تنهایى یا همراه با برادران خونى خود زندگى می کنند اما ماده ها به جز زمان بچه داری، تنها زندگی می کنند. برخى از این گروهها براى خود حوزه ای تعیین میکنند تا یوزپلنگ ماده را براى جفت‌گیرى جلب کنند. این حوزه ها اغلب در جاهایى است که در آن طعمه و آب کافی وجود داشته باشد. در فصل جفت گیری هر نر برای خود قلمروی را انتخاب می کند، در این فصل نزاع های خشنی میان نرهاى گروه در دفاع از حدّ و مرز قلمرو‌شان صورت می گیرد. یوزپلنگ ها معمولاً صبح زود یا غروب به شکار می روند، پس از انتخاب طعمه که معمولا حیوانات ضعیف تر می باشند به صورت غیر محسوس به آنها نزدیک شده و پس از رسیدن به فاصله حدود ۱۰ تا ۳۰ متر حمله ناگهانی خود را شروع می کنند، پس از به زمین انداختن طعمه گلوی او را با دندان هایش فشار می دهد تا خفه شود. تعقیب طعمه معمولا ۲۰ ثانیه و به ندرت بیش از یک دقیقه بطول مى انجامد و در این زمان بیش از 500 متر شکارش را دنبال نمی کند. قریب به نیمى از تعقیب‌ها موفق‌آمیزند. برخی اوقات شکارچیان دیگر نظیر گرگ طعمه او را از چنگش بیرون می آورند. یوزپلنگ مانند پلنگ قادر به پنهان کردن طعمه اش از دسترس سایر گوشتخواران نیست و به همین دلیل بعد از خوردن یک وعده غذا در بیشتر اوقات باقیمانده را از دست می دهد.

تولیدمثل: بلوغ جنسى در حدود ۲۰ ماهگى رخ می دهد. زمان بارداری 95 روز و تعداد توله‌ها 1 تا 6 و معمولا ۴ تا ۵ عدد است. توله ها در هنگام تولد حدود ۳۰۰ گرم وزن و ۳۰ سانتیمتر طول دارند. رنگ آنها خاکسترى تیره است و موهاى بلندی بر پشتشان دارند. این موها چند فایده دارد، از جمله استتار آنها در میان بوته زار های خشک و پنهان نگاهداشتن آنها از دیدرس شکارچیان دیگر. این موها همچنین توله یوز را به" رودک که حیوان مهاجمی است شبیه می کند، که نوعى جنبه دفاعى دارد. بچه ها به دلیل جمع شدن ناخنها تا شش ماهگی قادرند از درخت بالا بروند.

تغذیه: یوزپلنگ در ایران عمدتاً از جبیر، آهو، قوچ و میش، کل و بز و خرگوش وحشی تغذیه می کند.

1 نظر
  1. رضا هرمزی می‌گوید

    من می خواهم عضو شوم شرایتش چیست

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.