آهو

نام علمی : Gozella subgutturosa

نام انگلیسی:  Goitred gazelle  

نام فارسی: آهو

 

 

پراکندگی

 (بلوچی: آسک)(ترکی: جیران)(ترکمنی: توقر)(کردی: ماده کاسک، نر کلاسک)(لری، ک‍لاس)

مشخصات: جثه‌ی متوسطی دارد. نرها شاخ‌های نسبتاً بلندی دارند که در محل اتصال به سر هم نزدیک می‌شوند سپس به طرف بالا از هم فاصله گرفته و انحناء پیدا می‌کنند.نوک شاخ‌ها قدری به سمت داخل پیچیده‌اند شکل آنها قدری«S» مانند و از جلو شبه چنگ است. بلندترین شاخ آهو مربرط به منطقه اشتهارد کرج است که 45 سانتی‌متر طول دارد. ماده‌ها معمولاً فاقد شاخ‌اند (در شوشتر و میش داغ در استان خوزستان دو آهوی ماده که شاخ‌های کوچکی داشتند مشاهده شد) در فصل تابستان موها کوتاه و شنی رنگ و در زمستان موها بلندتر و متمایل به قهوه‌ای است. زیر بدن و کفا‌ها سفیدند موهای دم نسبتاً بلند رنگ است. رنگ آهوهای مسن به خصوص نرها روشن‌تر و گاهی کرم رنگ است. در زیر گلوی آهوها به ویژه نرها برآمدگی گواتر مانندی مشاهده می‌شود.

 

اندازه‌ها: طول سروتنه 90 تا 130 سانتی‌متر دم 16 تا 21، سانتی‌متر ارتفاع 70سانتی‌متر، وزن 20 تا 45 کیلومتر.

 

زیستگاه: مناطق استپی و نیمه بیابانی (دامنه‌ زارهای واقع در دشت‌های مسطح را ترجیح می‌دهد.)

 

پراکندگی‌: اغلب دشت‌های کشور.

 

پراکنش‌ جهانی: عربستان، پاکستان، تبت، ترکمنستان، ترکیه.

 

عادات: روزها و برخی اوقات شب ها فعال است. به صورت اجتماعی، در گله‌های کوچک و بزرگ دیده می‌شود (تعداد افراد یک گله ممکن است از 300 رأس تجاوز کند). حیوان سریعی است، می‌تواند با سرعت80 کیلومتر در ساعت بدود. معمولاً در فصل زمستان از مناطق سردسیر به مناطق گرم‌تر مهاجرت می‌کند. تا چندین سال قبل همه ساله با سرد شدن هوا هزاران رأس آهواز دشت‌های زنجان و قزوین مانند دشت سهرین به ممناطقی مانند سیاه پرده واقع در منطقه حفاظت شده کویر و دشت‌های مجاور آن مهاجرت می‌کردند.

آهوها در هنگام فرار مسیر مشخصی را در نظر می‌گیرند و حتی با دیدن انسان و یا اتومبیل در جلوی خود حاضر به تغییر مسیر نیستند. شکارچیان از این خصوصیت آهوها استفاده نموده زاویه حرکت و سرعت اسب (به تازگی اتومبیل و موتور سیکلت) خود را طوری تنظیم می‌کردند که در مسیر عبور آهوها قرار بگیرند (به این عمل دماغ گرفتن آهو می‌گویند.) یکی دیگر از روش‌های سنتی شکار آهو، آهو گردانی است. در این روش تعدادی شکارچی با در نظر گرفتن جهت وزش باد در مسیر احتمالی عبور آهوها استتار می‌نمایند سپس یک شخص با تجربه که «آهو گردان» نامیده می‌شود از پشت به آهوها نزدیک می‌شود و طوری آنها را هدایت می‌کند که از مسیری که شکارچیان کمین کرده‌اند عبور نمایند.

 

غذا: از علوفه و بوته‌ها تغذیه می‌کند. در مناطقی که از امنیت کافی برخوردار باشد گاهی اوقات به خصوص در فصل پاییز و زمستان که علوفه سبز کمیاب است به مزارع ینظیر گندم یونجه چغندر و صیفی جات دستبرد می‌زند. در منطقه حفاظت شده کالمند یزدگاهی آهوها به درختان جوان پسته خساراتی وارد می‌سازد. در منطقه حفاظت شده بیدوئیه کرمان نیز آهوها اغلب در مزارع گندم مشاهده می‌شوند.

 

تولیدمثل: در مناطقگرمسیر اوایل پاییز و در مناطق سردسیر در اواخر پاییز جفت‌گیری می‌کند. در این فصل بین نرها جدال‌های سختی در می‌گیرد. نرهای قوی معمولاً چند ماده را در اختیار می‌گیرند و با همگی آنها جفت‌گیری می‌کنند. مدت آبستنی حدود 170 روز است یک تا دو بچه می‌زاید در چند روز اول بچه‌ها را بین بوته‌ها مخفی می‌کند ولی در موقع چرا زیاد از آنها فاصله نمی‌گیرد. چنانچه دشمن به بچه‌ها نزدیک شود مادر با حرکات مختلف سعی در جلب نظر و کشاندن دشمن به سمت خود می‌کند.  بچه‌ها تا حدود پنج ماهگی شیر می‌خوردند. پس از یک و نیم سالگی بالغ می‌شوند. طول عمر حدود 12 سال است.

 

وضعیت فعلی: دشمن طبیعی مهم آن یوز گرگ و کارال است. ت اواخر دهه 1350 تعداد زیادی آهو در اغلب دشت‌های کشور مشاهده می‌شد (برای مثال در سال 1356 متجاوز از 10 هزار رأس آهو در منطقه موته‌ی اصفهان 7 هزار رأس اطراف دامغان و 5 هزار رأس اطراف سمنان وجود داشت ). به علت شکار بی‌رویه ‌ای که اغلب وسیله موترسیکلت و اتومبیل در روز و شب صورت می‌گیرد (نگارنده در طول زندگی خود در منطقی مانند دشت نگار کرمان دشت اخلمد قوچان موته اصفهان و سیاه پرده تهران به شکارچی نماهایی برخورد نموده که با استفاده از اتومبیل و نورافکن در طول یک شب متجاوز از 30 رأس آهو را شکار کرده بودند) و تبدیل زیستگاه‌ها به باغات و اراضی کشاورزی نسل آن تقریباً در تمام مناطقی که تحت حفاظت نیستند نابود شده است. در حال حاضر بیشترین جمعیت در پارک ملی بمو در فارس پارک ملی گلستان و مناطق حفاظت شده بیدوئیه در کرمان کالمند در یزد شیر احمد در خراسان رضوی جزیره خارک در بوشهر و سهرین در زنجان وجود دارد. در سال 1363 تعداد 30 رأس آهو توسط نگارنده و با همکاری محیط بانان فارس از جزیره خاک زنده گیری و در جزیره‌ی کیش رها شدند. طبق آماربرداری انجام شده در سال 1373 تعداد آنها به 250 رأس بالغ گردیده بود ولی از آن به بعد به علت محدود شدن زیستگاه جمعیت آنها رو به کاهش گذاشته است.

۹ نظرات
  1. سید حمید می‌گوید

    خدا لعنت کنه اونایی که با موتورسیکلت افتادن دنبال این حیوون و با بیرحمی شکارش کردن

  2. علیرضا هدائیان می‌گوید

    با سلام من بچه موته اصفهان هستم اینجا هم آهو زیاده از انواع مختلف اما خشکسالی وکم ابی اذیتشون میکنه

  3. معین می‌گوید

    خوب بود

  4. نیما می‌گوید

    سایت شماخیلی خوبه

  5. سلطانی می‌گوید

    در سال های اخیر به دلیل عدم توجه دولت به محیط زیست و عدم پرداخت حقوق ومزایای مناسب به محیط بانان و ورود سلاح های ترکیه ای به کشور ومتاسفانه جواز نمودن ان توسط ارگان های مربوط و به تعبیری دیگر رسمییت بخشیدن به وروداین گونه سلاح ها زمینه نابودی محیط زیست و جانوران بی پناه را فراهم نموده از همه مهمتر با توجه به اینکه زمان صدور مجوز سلاح بدای اشخاص صلاحیت انها مورد رسیدگی قرار ر نگرفته وبه اشخاصی مجوز داده می شودکه حتی نام جانوران را ندانسته و اقدام به کشتن انها با سلاح ترکیه ای در اختیار می نماید و در دو الی سه سال اخیر به اندازه دو دهه قبل سلاح عمدتا ترکیه ای و پاکستانی جواز شده است ایا بهتر نبود دولت بجای صدور مجوز برای اینگونه سلاح های غیر آستآندارد از ورود انها به کشور خود داری نماید تا بعدا مجبور نباشد برای انها جواز صادر نماید بنده اطلاع کامل دارم دردهه پنجاه در یک منطقه کمتر از ۵ سلاح شکاری وجود داشت ودر حال حاضر حدود ۱۰۰ قبضه اسلحه در همان منطقه وجود دارد ایا به وسعت این منطقه اضافه شده ویا به جانوران ان لذا به سازمان های ذی ربط و کارشناسان دلسوز توصیه می گردد از ورود سلاح بخصوص سلا ح های غیر استاندارد به کشور جلوگیری و در گام بعد از صدور جواز حمل خوداری گردد

  6. مدیا می‌گوید

    این اهوهاخیلی زیبا هستند

  7. فاطمه می‌گوید

    با سلام
    بدون هیچ مقدمه ای میخواستم از خدتمتتون سوال کنم با توجه به اینکه نگهداری حیوانات در میان جوامع شهری در سالهای اخیر فراگیر شده و من همیشه حیونات را خیلی دوست داشتم همیشه حیوانی داشتم که در عین اینکه با موازین دینی تایید شده باشند بتوانم برای فرزندم هم این فرصت را ایجاد کنم که لذت بزرگ کردن و نگهداری یک بره ، پرنده و … چقدر شیرین است و خداراشکر تا امروز موفق بوده ام من بهار هر سال برای دخترم بره ای میخریدم تا تابستان را با او سرکرند و در اغاز هر پاییز ان را به شهرستان برده و به گله میسپاریم البته با کلی گله مندی دخترم ولی امسال در اردیبهشت ماه به طور اتفاقی با بچه اهویی مواجه شدیم که مادرش را شکارچیان زده بودند و او هنوز با بند ناف به مادر وصل بود انها میخواستند او را هم بخورند که با التماس های دخترم ما این اهو را به بهای خیلی زیادی خریدیم و اینچنین زندگی قشنگ در کنار ما شروع شد نامش را قشنگ گذاشتیم چون واقعا قشنگ بود و با هزار بدبختی و کارمندی و … او را بزرگ کردیم هرگز نمیتوانیم دوریش را تحمل کنیم مگر مطمئن شویم او درجای امنی زندگی میکند جایی که نسیمی از شکارچی نباشد به استان قدس رضوی رفتیم و از انها درخواست کردیم دشت اهوی امام رضا را برای اهوهای ضمانت شده ی اقا بسازند و یا حداقل جایش را به ما بدهند ما خودمان ان را میسازیم هنوز خبری نیست و القصه اینکه اهوی ما حال خیلی شیطنت میکند و تنهاست من که هر چه پابه پایش میدوم خسته نمیشود و دخترم هم به گردپایش نمی رسد خواهش میکنم اگر میشود یک اهوی نر برای مدتی کوتاه به ما قرض دهید چون در دو هفته ی گذشته اهوی ما در کنار اهوی دوساله ی دیگری است که من احساس میکنم اگر اهوی نری بود و او بچه دار میشد میتوانستیم ضمن اینکه از تنهایی بیرون می اوردیمشان به حفظ این حیوان برای نسل اینده کمک کنیم ممنون

  8. lmehdi می‌گوید

    سلام
    اگه میشه یک کتاب مرجع جانور شناسی به من معرفی کنید دارم یک مقاله درباره آهو می نویسم فقط قسمت اولش که می خوام آهو رو معرفی کنم اینکه رده راسته و تیره و گونه و … چیه باید به یک کتاب مرجع ارجاع بدم

  9. علی می‌گوید

    سلام خسته نباشید
    دستتون درد نکنه مطلب خیلی عالی بود
    ممنون

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.