دهانه های آتشفانی مه گوج، بزمان

دهانه آتشفشانی کمانج، بزمان، تصاویر از مجید و فرهنگ خاتمی
نام فارسی:  دهانه های آتشفشانی مه گوج

نام انگلیسی: Mah Gooj volcanic cones

موقعیت جغرافیایی

دهانه آتشفشانی کمانج مه گوج در موقعیت جغرافیایی ۲۸° ۷’۳۴٫۹۴”N59°۱۶’۳۸٫۲۸”E در استان سیستان و بلوچستان واقع است. این دهانه های آتشفشانی در آغاز شگفتی و زیبایی آن از طریق عکس های هوایی و تصاویر گوگل ارث مورد توجه قرار گرفت. طی سال ۱۳۹۰ بود که مهندس مجید خاتمی طی پژوهش در گوگل ارث از این پدیده های زمین ساختی در ۸۰ کیلومتری غرب کوه بزمان مطلع گردید. که طبق تقسیمات استانی بنظر میرسید در استان سیستان بلوچستان واقع باشند . اما پس از رسیدن به منطقه متوجه شدیم در جنوبی ترین ناحیه استان کرمان و ۳۵ کیلومتر مانده به مرز سیستان قرار دارند .طی تحقیقات مختلف از بخش زمین شناسی دانشگاههای کرمان ، سیستان و بلوچستان و خراسان مشخص گردید که هیچگونه اطلاع و گزارشی از این دهانه های بزرگ صورت نگرفته و نامی نیز برای آنها ثبت نگردیده است.
پس از حدود سه سال تحقیق و برنامه ریزی بالاخره یک تیم ۱۳ نفره از کویرنوردان کرمان، مشهد وتهران، به این منطقه سفر کردند. برای دسترسی به این منطقه در جنوبی ترین نقطه استان کرمان از جاده بم به ایرانشهر، در تقاطع سه راهی جاده اصلی به تگ فرهاد به سمت چاله ها تغیر مسیر دهید و پس از حدود ۳۵ km به محل دهانه ها میرسید . 

گزارش دکتر قطبی ، زمین شناس ،‌ با بررسی تصاویر ماهواره‌ای منطقه، حدود ۱۲ اثر شبیه به این گودال قابل شناسایی گردیده . بیشترین ارتفاع دهانه مربوط حاشیه جنوب غربی (۱۲۴۰ متر) و کم ترین ارتفاع مربوط به حاشیه شمال شرقی دهانه ( ۱۱۵۴متر) بوده و اختلافی حدود ۸۶ متر را نشان می‌دهد. عمیقترین بخش مرکزی این گودال ارتفاع ۱۰۵۴ متری را نشان می‌دهد. به این ترتیب عمق گودال مه گوج حدود ۱۹۰ متر تخمین زده می‌شود و قطر این گودال نیز در حدود ۶۰۰ متر است. در اطراف دهانه سنگهای متنوعی از جنس بازالت و آندزیت و به مقدار کمتری داسیت مشاهده میگردد. اکثر بازالتها دارای بافت متخلخل و بادامکی هستند که حفرات اکثرا توسط کلسیت و سیلیس پر شده اند. وجود حفرات فراوان در سنگهای منطقه و متخلخل بودن آنها نشان از وجود گاز فراوان در ماگما تشکیل دهنده این سنگها می‌باشد که هنگام خروج از ماگمای در حال سرد شدن در حاشه جنوب غرب گودال که بیشترین ارتفاع را نیز به خود اختصاص داده لایه‌هایی سنگی مشاهده می‌شود که در نگاه اول رسوبی به نظر میرسند ولی پس از نمونه برداری متوجه میشویم که این لایه‌های سنگی رسوبی نبوده و متعلق به سنگهای آذرین بازالتی و آندزیتی می‌باشند که حاکی از مراحل متفاوت عملکرد آتشفشانی دارند این نوع از آتشفشانها بدلیل شبیه بودن به لایه‌های رسوبی استراتوولکان نامیده می‌شوند. در دامنه جنوب غربی گودال شاهد چین خوردگی لایه های هستیم که بیشترین میزان ریزش را نیز در همین بخش شاهدیم، با توجه به این مسئله شاید بتوان دلیل چین خوردگی لایه ها را به این مسئله مرتبط دانست که بدلیل خالی شدن بخش‌های زیرین و فشار طبقات فوقانی این چین خوردگی به تدریج در طبقات فوقانی رخ داده است. گرچه آثار ریزش تحت تاثیر نیروی وزن طبقات سنگی در منطقه بوفور دیده میشود و طبق اظهار نظر افراد حلی در سالیان گذشته بخش زیادی از این گودال توسط سنگهای ریزشی اطراف پر شده است.
با توجه به نوع سنگهای موجود در منطقه و همچنین شکل این گودال، می‌توان این گودال و انواع مشابه با آنرا در منطقه به پدیده‌های آتشفشانی بویژه آتشفشان بزمان نسبت داد. این دهانه آتشفشانی یکی از چندین دهانه موجود در منطقه است که بواسطه خالی شدن بخشهای زیرین و ریزش دهانه شکل زیبایی به خود گرفته است .

منبع: فرهنگ خاتمی

1 نظر
  1. داوود پناهی می‌گوید

    ممنون از اطلاعاتتون من طبیعت گردم حتما به این دهانه های آتشفانی سفر خواهم کرد البته قلعه جن ها در کیش هم جای جالبی بود

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.