منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو، دیواندره

نام انگلیسی:  Zarineh Obato hunting prohibited region     نام فارسی :  منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو

منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو در بخش کرفتو شهرستان دیواندره در استان کردستان قرار گرفته است. این منطقه در فاصله 125 کیلومتری شمال سنندج و در مسیر جاده سنندج به سقز قرار گرفته است. این منطقه دشتی مرتفع با ارتفاع 2200 متر از سطح دریا است که از سردترین مناطق ایران محسوب میگردد. در قسمت غربی دشت، کوه چهل چشمه واقع شده و در جنوب این کوه دشت سرسبز سارال قرار گرفته است. این زیستگاه با مساحتی درحدود 24000 هکتارزیستگاه پرنده حمایت شده و روبه انقراض میش مرغ  با نام محلی میش سی و نام علمی otis tarda  بوده است. دراین رابطه برنامه های حفاظتی و مطالعاتی در دست اقدام می باشد.

یشتر مساحت دشت زیرکشت گندم رفته است اما در تپه ماهورها گیاه درمنه به‌عنوان گیاه غالب به چشم می‌خورد. میش‌مرغ‌ها از بهار تا پاییز در این منطقه دیده می‌شوند و گاهی نیز جوجه‌آوری می‌کنند. این منطقه علاوه بر میش‌مرغ‌ها زیستگاه درنای معمولی، کوکر شکم سیاه، کبوتر چاهی، دلیجه و سارگپه پابلند نیز محسوب می‌شود.

حیات وحش

میش مرغ (Otis tarda) یکی از بزرگ‌ترین پرندگان ایران است که از نظر حفاظتی در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در طبقه آسیب‌پذیر (VU) قرار دارد.

همچنین این‌گونه یکی از پرندگان نادر ایران محسوب می‌شود که در سال 1346 از سوی کانون شکار و صید آن زمان و سازمان حفاظت محیط‌زیست فعلی «حمایت شده» اعلام شد. ولی با وجود تمامی این اقدامات، ضروری است از شکار آن جلوگیری شود و برای حفاظت از محل‌های جوجه‌آوری آن به‌ویژه در شمال غرب کشور اقدامات جدی و فوری به عمل‌ آید. یکی از مهم‌ترین محل‌های تجمع و زادآوری میش‌مرغ‌ها در ایران دشت‌های اطراف شهرستان بوکان است که جمعیت قابل‌توجهی از میش‌مرغ‌ها را حمایت می‌کند.

هر سال در دشت‌های سوتاو و حمامیان، 27 تا 60 قطعه، دشت ینگجه-آلبلاغ، 21 تا 25 قطعه و دشت سه کانیان نیز 10 قطعه میش‌مرغ شمارش می‌شود. به‌طور کلی، هر‌چه از شمال غربی ایران به سمت غرب می‌رویم از تعداد میش‌مرغ‌ها کاسته می‌شود؛ یعنی دشت‌های آذربایجان بیش از دشت‌های کردستان، کرمانشاه و همدان میش‌مرغ‌ها را در خود جای داده و می‌دهد.

شکار میش‌مرغ‌ها در دهه اول انقلاب و قبل از آن یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش جمعیت این‌گونه بوده است. اغلب زیستگاه‌های این‌گونه شامل تپه ماهورهای کم ارتفاع و دشت‌های باز، به‌مزارع کشاورزی به‌خصوص به اراضی دیم کم بازده تبدیل شده است. تبدیل اراضی، این‌گونه را ناچار کرده که مزارع گندم، نخود و جو را به‌عنوان زیستگاه خود انتخاب کند. این عامل در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات، یعنی در تمام مراحل کشت و زرع به پرنده استرس وارد کرده و همیشه آن را در معرض تهدید و خطر قرار می‌دهد. کاهش شدید جمعیت میش‌مرغ در اغلب زیستگاه‌های مهم آن به‌دلیل چرای بی‌رویه، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش خاک، ناامن شدن منطقه و کاهش غذا برای این‌گونه نیز بوده است.

همچنین بروز پدیده خشکسالی در سال‌های 74 تا 80 نیز از جمله عوامل طبیعی مهم در کاهش جمعیت میش‌مرغ بوده است، زیرا در زمان خشکسالی گندمزارها و سایر مزارع از جمله مزارع نخود که محل تخم‌گذاری و تغذیه این پرنده بود، خشک شده و یا ارتفاع رویشی آنها برای انتخاب محل آشیانه‌سازی و استتار مناسب نبوده است. مسئله مهم دیگر تردد مالکین مزارع در منطقه است. این موضوع باعث رم‌کردن و فرار میش‌مرغ‌ها از لانه می‌شود. همچنین برخی افراد آگاهانه یا بدون آگاهی اقدام به جمع‌آوری تخم‌ها یا جوجه‌ها می‌کنند که این کار خسارت جبران ناپذیری به جمعیت گونه و تنوع ژنتیک آن وارد می‌کند.